Concrete invulling van het droogteplan

De voorzitter

De heer Nevens heeft het woord.

Voorzitter, minister, collega’s, ik had geen betere dag kunnen uitkiezen om het over het droogteplan te hebben dan vandaag. De collega’s die vanmorgen via Bertem zijn gekomen, weten waarom. Een kleine anekdote: ze hebben de voorzitter moeten afzetten aan de trein omdat ze schrik hadden dat hij in Bertem zou verdrinken. (Opmerkingen van de voorzitter)

Het was een grapje, voorzitter. (Gelach van de voorzitter)

Minister, u bent een madam van een plan. Vorige week hebben we hier het afvalplan besproken, vandaag gaat het over het droogteplan. Dat plan is gestoeld op twee zaken: heffingen en vergunningen. Uit de begroting merk ik dat die heffingen stijgen. U geeft daar de plausibele verklaring voor dat de economische activiteit is gestegen, waardoor er meer heffingen zijn geïnd. Maar er is meer. U hebt een prioriteit van vijf punten naar voren geschoven. Persoonlijk vind ik dat de prioriteiten die u naar voren schuift, zaken zijn die vandaag al worden toegepast. Ik merk in uw plan dat er weinig ambitie is om echt iets aan die droogte te doen.

Een jaar geleden was het echt kurkdroog in delen van Vlaanderen en is er een probleem ontstaan rond te weinig beschikbaar drinkwater. Minister, kunt u mij meer toelichting geven over wat er nu echt moet gebeuren om te zorgen dat we niet in de situatie verzeilen zoals een klein jaar geleden?

Minister Schauvliege heeft het woord.

Collega, vorig jaar toen de droogte zeer tastbaar werd in Vlaanderen, heb ik de opdracht gegeven aan de drinkwatermaatschappijen om samen te werken en te zorgen dat er goede afspraken zouden zijn in verband met het voorkomen van dergelijke tekorten van drinkwater in Vlaanderen. Daar is het plan uit voortgekomen. AquaFlanders heeft dat vorige week voorgesteld. Er zitten langetermijnacties in maar ook acties op korte termijn. Daar staat bijvoorbeeld in dat wanneer een drinkwatermaatschappij een tekort aan drinkwater heeft, de drinkwatermaatschappijen elkaar moeten beleveren. Dat was allemaal nog niet geregeld. Het bleek dat daar geen goede afspraken over bestonden. Dat staat allemaal in dat plan. Het is te veel om dat hier allemaal op te sommen.

U vraagt ook specifiek wat er concreet nieuw inzit. Het gaat natuurlijk over het zorgen dat het water door de grond kan sijpelen. Dat is de beste manier om ervoor te zorgen dat het grondwater wordt aangevuld. We zijn daar tal van maatregelen aan het nemen, bijvoorbeeld wat betreft de vergunningen die worden verleend.

Heel belangrijk is het waterhergebruik, het circulaire water. Daar vraagt u specifiek naar. Wat gebeurt daar concreet? Er lopen een aantal heel mooie projecten. Zo heeft men aan de kust een project waar men afvalwater opnieuw in de duinen laat sijpelen en dan hergebruikt als drinkwater. Ook heel wat drinkwatermaatschappijen zijn bezig met het verzamelen van het afvalwater in de wijken, dat dan opnieuw gezuiverd wordt en aan die wijken wordt teruggegeven.

Heel belangrijk is dat we in het kader van circulaire economie een aantal projectoproepen heel specifiek voor water hebben gedaan. We hebben acht projecten kunnen selecteren, die allemaal heel waardevol zijn. Ik kan ze niet allemaal technisch doorlopen maar het is wel de moeite om eens te gaan kijken op de website.

Een laatste punt, waar we gisteren in de commissie een debat over hebben gehad, is dat we inderdaad sturen op de heffingen. U zegt maar een deeltje van het verhaal. Dat de heffingen gestegen zijn, heeft ten eerste te maken met de economische activiteit maar ten tweede met het feit dat we sturen in de heffingen en zorgen dat het gebruiken van grondwaterlagen wordt ontraden door het verhogen van de heffingen.

Minister, dank u voor uw antwoord. Het zou handig zijn dat we het plan niet via de pers zouden moeten vernemen maar dat we het hadden kunnen bespreken in de commissie om een duidelijk beeld te krijgen van de initiatieven die u neemt om die extreme droogtes te overbruggen en om in de maatregelen die we in het kader van ‘Vlaanderen circulair’ en de circulaire economie nemen, ook het waterverhaal mee te kunnen nemen. Vlaanderen heeft een goed materialenbeleid. Ik hoop dat u ook in het kader van het water zelf initiatieven neemt om een dergelijke circulaire economie voor water op te zetten. We kennen allemaal de Visienota 2050 van minister-president Bourgeois, waarin Vlaanderen de circulaire kaart moet trekken. Ik hoop dat we dat ook voor ons waterbeleid kunnen doen. Ik hoop dat we dat plan nog eens grondig kunnen doornemen.

Mevrouw De Vroe heeft het woord.

Minister, ik sluit me aan bij de heer Nevens. Circulaire economie is heel belangrijk, ook op het vlak van waterverbruik. We moeten daar in Vlaanderen volledig de kaart voor trekken. Er lopen al projecten. Ik kijk er ook heel erg naar uit om uw plan in detail te bespreken. Ik hoop ook dat de circulaire economie echt wordt doorgetrokken in het waterverbruik.

Minister, u hebt me deze week in de commissie geantwoord dat ook de slimme watermeter zal worden ingezet. Ik was uiteraard heel tevreden dat u positief had geantwoord op mijn vraag. Ik heb nog wel een bijkomende vraag. Waterscans in woningen worden momenteel nog te weinig uitgevoerd.

Minister, ik stel me dan ook de vraag op welke wijze u in dit in het plan, dat we hopelijk in de commissie nog uitgebreid zullen kunnen bespreken, wenst toe te passen, zodat die scans in de toekomst meer zullen worden uitgevoerd.

De heer Tobback heeft het woord.

Minister, het moet niet gemakkelijk zijn te proberen een plan op te stellen met een partij als de N-VA. De ene week bevat uw plan te veel nieuws en de andere week bevat uw plan te weinig nieuws. Als dit dezelfde weg als uw vorige plan uitgaat, wens ik u veel plezier.

Ik neem aan dat we in de commissie nog uitgebreid over dit droogteplan kunnen discussiëren. Na de ervaringen van vorig jaar denk ik in elk geval dat het een goed idee is. Op dat vlak ben ik het eens met de vorige sprekers.

Ik wil nog even het concreet punt van de slimme watermeters aanraken. Ik heb hier en daar gehoord dat het de ambitie zou zijn om met de slimme watermeters, in het licht van een droogteplan, de tarieven naargelang de droogte- of alarmfase gemakkelijk te kunnen aanpassen. Hierdoor kunnen de prijzen in een aantal gevallen natuurlijk redelijk de pan uitswingen zonder dat consumenten daar op het moment zelf a priori iets over weten. Ik zou graag weten of dit al dan niet klopt.

De heer Danen heeft het woord.

Minister, over het inzetten op duurzaam watergebruik hebben we in de commissie al vaak gesproken en dat blijft ook heel belangrijk. Ik zou u willen oproepen om de instrumenten die daarvoor dienen, ten volle te gebruiken.

Vorig jaar heb ik op de plaats waar de heer Nevens nu staat gepleit voor de aanduiding van een droogtecoördinator. Dat is ondertussen gebeurd, en ik ben daar blij om. Wat me wel zorgen baart, is dat u, net als vorig jaar, een aantal maatregelen hebt genomen. De mensen zullen dan plots merken dat het echt droog is. Welke sensibilisering koppelt u aan dat plan, zodat mensen zich goed kunnen voorbereiden en niet plots te horen krijgen wat ze al dan niet mogen doen?

Mevrouw Rombouts heeft het woord.

Minister, ik wil me vooral bij deze actuele vraag aansluiten om u te feliciteren met het plan dat u op tafel hebt gelegd. Het is een zaak die we hier tijdens plenaire vergaderingen en in de commissie hebben besproken. We kunnen te veel water hebben, maar er kan ook een watertekort zijn. De vraag is hoe we hier structureel aan kunnen werken. Ik moet vaststellen dat wat we van het plan hebben kunnen lezen op verschillende facetten inzet om effectief op de droogte te kunnen inspelen.

Dat het een uitdaging is, weten we allemaal, maar ik zou graag even stilstaan bij het hergebruik van water. Ik weet dat u de circulaire economie en het hergebruik van water hoog in het vaandel draagt. We hebben al verschillende projecten gehad die, spijtig genoeg, niet tot de gewenste resultaten hebben geleid, vaak omdat de kostprijs een belangrijke factor was of ons parten speelde. Ik weet dat er op dat vlak ondertussen nieuwe projecten zijn.

Minister, ik heb een vraag. Hebt u zicht op de timing om in dit verband meer duidelijkheid te bieden en om hier misschien lessen uit te trekken of nieuwe voorstellen uit te halen?

Ik ben, voor alle duidelijkheid, uiteraard bereid dit heel uitvoerig in de commissie te bespreken. Eigenlijk hebben de drinkwatermaatschappijen het plan op basis van de besprekingen in het Vlaams Parlement opgesteld.

Het plan bestaat uit verschillende onderdelen, waaronder een zeer belangrijk onderdeel betreffende preventie. We moeten zo weinig mogelijk water verspillen. Er is ook sensibilisering van de burger. We tonen, bijvoorbeeld, heel concreet aan hoeveel water iemand verbruikt als hij een bad of een douche neemt. We vergelijken de zaken waarvoor beter geen drinkwater uit de kraan wordt gebruikt, maar regenwater opnieuw wordt gebruikt. Er wordt natuurlijk ook minder drinkwater uit de kraan verbruikt als afvalwater opnieuw wordt gebruikt. We weten dat minister Muyters heel wat bedrijven innovatiesteun geeft om water opnieuw te gebruiken. Dat zijn allemaal voorbeelden van de manier waarop de Vlaamse Regering hier volop op inzet.

In de circulaire economie hebben we zeer specifiek acht projecten met betrekking tot water goedgekeurd. Dit toont aan dat we met betrekking tot water volop werken aan het rondmaken van de cirkel van de circulaire economie. Ik denk dat dit zeker aan de bezorgdheid tegemoetkomt.

We hebben al een aantal discussies over de slimme watermeters gevoerd. Dit wordt uitgerold, maar het zal nog een hele tijd vergen voor dat overal het geval is. Dat kost ook geld. Ik zie dat mevrouw De Vroe niet meer aanwezig is. (Opmerkingen van de voorzitter)

Voorzitter, excuseer, ik zag een lege stoel. Het is goed dat u bijzonder attent bent.

We zullen dit uitrollen, maar het zal nog een tijdje duren.

Het klopt dat de waterscans te weinig worden gebruikt. Maar u weet dat we een plan hebben om het uit te breiden, zodat een grotere doelgroep daarvan kan gebruikmaken. We kunnen het ook mee aanbieden met een aantal andere instrumenten, zoals bijvoorbeeld de energiescans. Het zou goed zijn dat dat samen kan en dat mensen niet twee keer iemand moeten toelaten om heel hun huis te onderzoeken.

Collega, wat de tarieven betreft, is het helemaal niet de bedoeling om aan die slimme watermeter andere tarieven te verbinden. Deze Vlaamse Regering heeft een herziening van de tarieven gedaan en stelt er ook prijs op om dat nu verder te laten lopen, behoudens de evaluatie die we hebben gedaan. Ik ben natuurlijk heel blij dat ook de oppositie, die weleens vragen stelt rond de nieuwe watertarieven, ook absoluut inziet dat water schaars is, dat het een kostbaar goed is, waarvoor we een eerlijke prijs moeten vragen. Dat kan ook sensibiliserend werken naar de watergebruiker.

Ik denk dat we een goede aanpak hebben van onze drinkwatermaatschappijen. We hebben ervoor gezorgd, mijnheer Danen, dat we, als er zich problemen voordoen, ruim op voorhand alle zaken beter kunnen monitoren. We kunnen mensen sneller verwittigen. We kunnen al een aantal vragen stellen om het waterverbruik te verminderen. In het verleden was die procedure niet goed in orde. Dat maakt ook allemaal deel uit van wat nu op tafel ligt. Het moet goed zijn afgestemd. De communicatie moet duidelijk zijn, wie wat communiceert, op welk moment. We werken met verschillende kleurcodes, te vergelijken met de verschillende codes die we gebruiken voor het gevaar op bosbranden. We hebben ook de procedure rond de communicatie en rond wie wat doet zuiver gesteld. Dat is een totaalaanpak – waaraan ook de droogtecoördinator heeft meegewerkt – waarmee we verder aan de slag kunnen gaan.

Bij ons lijkt water een evidentie, omdat het af en toe met bakken uit de lucht valt, zoals vandaag nog op een aantal plaatsen. Maar velen beseffen niet dat wij in Vlaanderen ook een schaarste hebben aan water. Vooral grondwater is een probleem. We moeten dat voldoende benadrukken. Het is ook goed dat we dat planmatig, met heel concrete acties, kunnen aanpakken.

Collega's, het is duidelijk: we mogen ons niet beperken tot symptoombestrijding. We moeten daadwerkelijk een visie en een plan uitrollen over heel Vlaanderen, vooral daar waar de watertafels laag staan.

Minister, u hebt het al aangehaald: verspilling van drinkwater, maar ook de talloze verliezen van ons drinkwaternet vergen een aantal sensibiliseringscampagnes en ook een aantal investeringen, zoals hergebruik van regenwater, maar ook die grijswatertoepassingen. En ik vind het spijtig dat u dat aanhaalt. Want in het begin van de legislatuur, minister, hebt u een aantal proefprojecten en initiatieven on hold gezet. Ook grijs water in industrie en in verschillende toepassingen kan er mee voor helpen zorgen dat er wordt bespaard op drinkwater. Ik hoop dat u effectief aan de slag gaat met dit plan en dat u de urgentie van de nood aan het beschermen van onze drinkwaterlagen ernstig neemt. (Applaus bij Marius Meremans)

De actuele vraag is afgehandeld.