”De ei-opbrengst per hen is met bijna 40% te verhogen, maar eierproducenten moeten dan wel technisch in staat zijn om over te schakelen op splitvoeding.” zegt onderzoekster Anikó Molnár die binnenkort haar doctoraat verdedigt over dit thema. Nog een vaststelling: witte hennen blijken in de praktijk beter geschikt voor een langere productiecyclus dan bruine hennen.
Op 10 november 2017 verdedigt Anikó Molnár haar doctoraat:
“Extended Production Cycle in Laying Hens – The Role of Nutrition and Management”.
De verdediging zal plaatsvinden om 17u in de Jozef Heuts Aula van het Landbouwinstituut, Kasteelpark Arenberg 20, 3001 Heverlee.
Promotoren van het doctoraat zijn Prof. Dr. Johan Buyse van de KU Leuven, Ir. Johan Zoons van het Proefbedrijf Pluimveehouderij, en Dr. Evelyne Delezie en Dr. Ir. Luc Maertens van het Instituut voor Landbouw-, Visserij- en Voedingsonderzoek.
oorafgaand aan de verdediging, om 16u op dezelfde locatie, geeft Prof. Dr. Maureen Bain van de Universiteit van Glasgow een lezing:
Vergrijzing bij leghennen: voor- en nadelen
De leghennen van tegenwoordig zijn geschikt om gemiddeld 75-80 weken aangehouden te worden en 360 eieren te produceren. Uit duurzaamheidsoverwegingen en om de winstmarge per kip te vergroten, wordt nu gestreefd naar het langer aanhouden van leghennen, tot 100 weken. Bij het langer aanhouden van kippen moeten minder snel vervangen worden, daalt dus de opfokkost en moeten de stallen minder vaak gereinigd worden. Er zijn echter een aantal knelpunten bij een verlengde legcyclus: een afnemende eiproductie, verminderde ei- en botkwaliteit, en gezondheids- en welzijnsproblemen bij de leghennen. Het belangrijkste knelpunt bij oudere leghennen is de eischaalkwaliteit: bij eieren van oudere hennen treedt sneller breukschade op in de stal of bij transport. ILVO-Proefbedrijf onderzoekster Anikó Molnár ging daarom op zoek naar manieren om de schaalkwaliteit op peil te houden tijdens verlengde legperioden. Daarbij richtte ze zich vooral op aanpassingen in voeding en management.
Sterkere schalen door op het juiste moment kalk aan te bieden
De oplossing voor sterkere eischalen lijkt simpel: vaak denkt men dat de schaalkwaliteit verbeterd kan worden door meer kalk toevoegen aan het voeder van oudere kippen. Maar hoeveel kalk, hoe vaak, en in welke vorm? Dat werd nagegaan via testen met “splitvoeding”, een alternatieve voederstrategie waarbij een verschillende ochtend- en namiddagvoeder verstrekt wordt, en men kalk aanreikt op de tijdstippen dat het vereist is. Dat kan zorgen voor een verbeterde kalkbenutting en schaalkwaliteit. Splitvoeding werd getest zowel in kleinschalige proeven met oudere leghennen (>75 weken) op ILVO, als op praktijkschaal (tijdens een verlengde legronde) op het Proefbedrijf te Geel. Daarbij werd nagegaan of het splitsysteem toepasbaar is voor commerciële eiproductie in verrijkte kooien en in volière systemen.
Wat betreft de vorm en percentage kalk die toegediend moet worden voor een optimale eikwaliteit, waren de resultaten van de proeven op ILVO duidelijk verschillend voor bruine en witte leghennen. Bij bruine leghennen van 72-83 weken zorgde splitvoeding met een ochtendvoeder zonder toegevoegde kalk en een namiddagvoeder met toegevoegde fijne en grove kalk (verhouding 30:70) in een lagere voederopname en 40-47% minder gebroken eieren in vergelijking met de conventionele voederbehandeling. Maar, ook al werden de eieren sterker, de schaaldikte nam niet toe. Voor witte leghennen van 75-92 weken bleek dat dezelfde hoeveelheid kalk, maar in fijne vorm ’s ochtends en in grove vorm in de namiddag, meer voordelen biedt voor het behouden van een goede schaalkwaliteit. Deze resultaten werden bevestigd op praktijkschaal in de verrijkte kooien. In het volièresysteem was de toediening van splitvoeding praktisch bijzonder moeilijk, want daar is het voedersysteem complexer en wordt er op meerdere niveaus van het systeem voeder verstrekt. Dat is waarschijnlijk de reden dat noch de productie, noch de eischaalkwaliteit verbeterd kon worden in het volièresysteem.
Tijdens het uitvoeren van de voederproeven op het Proefbedrijf traden bij de oude leghennen in beide huisvestingsystemen verschillende welzijns- en gezondheidsproblemen op. De negatieve effecten van deze problemen hebben de algemene prestatie van de leghennen, en mogelijks ook de resultaten van de proeven beïnvloed. Dit benadrukt dat in verlengde legperioden niet alleen de schaalkwaliteit, maar ook welzijn en gezondheid moeten opgevolgd en gewaarborgd worden.
Langer aanhouden van legkippen ís mogelijk, maar verdere optimalisatie is nodig
Uit de resultaten van Anikó Molnár kunnen we afleiden dat afhankelijk van de hybride, de kalkverstrekking aangepast kan worden qua vorm (fijn vs grof), percentage en tijdstip van toevoeging. Maar, ondanks al deze inspanning is het effect op schaalsterkte vrij beperkt. “Hoewel kalk de belangrijkste factor is voor eischaalkwaliteit, moet ook rekening gehouden worden met o.a. de darmgezondheid. Het toevoegen van kalk heeft namelijk weinig effect indien de opname ervan in de darm niet optimaal verloopt”, zegt de onderzoekster. Dat vraagt dus om meer diepgaand onderzoek.
Op de vraag “Is het dan überhaupt haalbaar om leghennen langer aan te houden?” antwoordt de onderzoekster positief: “Commerciële leghenhybriden hebben nu al het potentieel om tot 100 weken leeftijd aangehouden te worden, en om 500 eieren te produceren. Uit een Vlaamse veldstudie uitgevoerd binnen dit doctoraatsproject, blijkt de eikwaliteit van oudere kippen weliswaar wat achteruit te gaan, maar op 80 weken leeftijd blijven ze voldoen aan de vereisten voor tafeleieren. De vermindering van eischaalsterkte treedt pas laat in de cyclus op. In een verlengde legperiode tot 100 weken kan dit mogelijks opgevangen worden via splitvoeding. Maar om de legcyclus succesvol te verlengen moet men verder kijken dan enkel een verbetering van de schaalkwaliteit: ook specifieke gezondheids- en welzijnsproblemen, zoals botkwaliteit, darmgezondheid en vederpikken moeten aangepakt worden.”
