Vragen over het Vlaams Dierenwelzijnsfonds

De voorzitter

De heer Sanctorum heeft het woord.

Minister, afgelopen weken was er een hoerabericht. Er was namelijk een grote nalatenschap ter waarde van ongeveer 1,3 miljoen euro bruto die terechtkwam in het Vlaams Dierenwelzijnsfonds. Het bestaan van het Dierenwelzijnsfonds is zeker een meerwaarde en het komt regelmatig aan bod, ook tijdens de budgetbesprekingen en de besprekingen van de beleidsbrief.

De middelen in dit fonds komen voornamelijk voort uit de registratie van honden, geïnde administratieve boetes, schadevergoedingen en dus ook schenkingen. In het verleden bleef het aandeel van de schenkingen redelijk beperkt, maar recent kwam daar een heel groot bedrag bij. Ik heb daar een aantal vragen bij.

Zullen de recent fors toegenomen inkomsten het toekomstig uitgavenpatroon van het Vlaams Dierenwelzijnsfonds beïnvloeden? Zal de bijdrage aan de Vlaamse Inspectie Dierenwelzijn vergroot worden? Wat zal er exact gebeuren met dat geld? Misschien is dat daarnet aan bod gekomen tijdens de begrotingsbespreking, dan heb ik dan even gemist, maar anders kunt u het hier even kort uitleggen. Zullen opvanginitiatieven en dierenasielen hiermee worden ondersteund, zoals in de media wordt bericht? Het viel me op dat in de communicatie de dierenasielen plots opduiken, terwijl we hier al debatten hebben gehad over het feit dat de dierenasielen geen ondersteuning krijgen van de Vlaamse overheid. Dat zou wat mij betreft wel mogen. Is er dan een wijziging inzake beleid? Zullen extra steunmaatregelen of investeringen plaatsvinden in het komende jaar of worden de eenmalig verkregen extra inkomsten uit het fonds gespreid over een langere periode?

U verklaarde in de pers verheugd te zijn dat dierenwelzijnsorganisaties in toenemende mate worden opgenomen in een nalatenschap. Het Vlaams Dierenwelzijnsfonds is niet echt een dierenwelzijnsorganisatie. Er zijn wel andere dierenwelzijnsorganisaties die geen structurele subsidies ontvangen en die voor een belangrijk deel afhankelijk zijn van eenmalige schenkingen, ook via nalatenschappen. De vraag stelt zich in welke mate we dit moeten stimuleren. Ik zou daar graag uw mening over kennen. In hoeverre plant u om het Dierenwelzijnsfonds afhankelijk te maken van dergelijke giften? Is het de bedoeling om dat nog breder aan te moedigen of misschien zelfs een campagne te lanceren om het aandeel van de nalatenschappen te vergroten? Ik weet niet wat de plannen precies zijn.

De heer Caron heeft het woord.

Ik ga niet alle elementen herhalen. De gift die de mevrouw uit Lubbeek aan het Dierenwelzijnsfonds deed, is meer dan het dubbele van het jaarbudget van het fonds zelf. Het fonds is eigenlijk een financieel mechanisme, een soort van kas die inkomsten uit de ontvangsten van retributies en vergoedingen verwerkt en uiteraard ook aanwendt voor beleid inzake dierenwelzijn. Tot daar is er geen enkel probleem.

Het is ongetwijfeld goed bedoeld door de erflater. Het doet bij mij trouwens de vraag rijzen of de Vlaamse overheid ook erfbelasting moet betalen. (Instemming van minister Ben Weyts)

Blijft dat dan in de kas van Dierenwelzijn of komt het in de kas van minister Tommelein? Dat is een detailvraag terzijde die me nu te binnen schiet.

De vraag ten gronde is natuurlijk of je privépersonen moeten aanmoedigen om mee overheidstaken te financieren. Ongetwijfeld zal die persoon dat met de beste bedoelingen gedaan hebben, geen enkel probleem. Dat iemand zo gedreven is om voor dierenwelzijn op te komen en zijn nalatenschap daaraan te schenken, verdient echt wel waardering. Maar waar richten we dat het best op? Dat is belangrijk in de mate waarin men sensibiliserings- of bekendmakingsacties zou doen in de toekomst. Waar moet dat terechtkomen?

In mijn perceptie zijn legaten in dat geval iets wat naar actoren op het terrein moet gaan, naar het middenveld, naar activisten, naar mensen die collectioneren, naar mensen die ijveren zonder of met beperkte overheidsmiddelen om een maatschappelijk doel na te streven, en die de steun uit de samenleving via erfenissen, schenkingen enzovoort kunnen gebruiken. Ik denk aan de fiscale aftrekbaarheid die gehanteerd wordt voor Broederlijk Delen, 11.11.11 of andere maatschappelijke doelen waarbij de overheid zelf die schenkingen aan dat middenveld van de private spelers, non-profit uiteraard, faciliteert door daar fiscale kortingen aan toe te kennen.

Het is een open vraag, maar ik ga ze concretiseren. Minister, is het bedoeling dat de overheid of een overheidsinstantie op zoek gaat naar legaten om een dergelijk fonds te spijzen, in dit geval het Dierenwelzijnsfonds? Beschouwt u dit legaat als een precedent? Hebt u de bedoeling uw dierenwelzijnsbeleid mede te financieren met legaten en schenkingen? Zou het niet logisch zijn dat dierenrechtenorganisaties de eerste gegadigden zijn van schenkingen en legaten, dit vanuit het principe dat wanneer ze private fondsen kunnen verwerven en zo autonoom mogelijk kunnen zijn van de overheid, dat hun positie en hun verhouding met die overheid versterkt? Vindt u het correct of aangewezen dat een legaat gebruikt wordt voor controles? Dat is immers toch een overheidstaak. Ik zou de vraag ook anders kunnen formuleren: hebt u specifieke oogmerken of doelstellingen op het oog waarvoor u die centen zou kunnen gebruiken, anders dan voor de huidige taken van het Dierenwelzijnsfonds? Waar zal het fonds de gelden van het legaat voor aanwenden? Je zou dat bijvoorbeeld kunnen investeren in de infrastructuur en de werking van dierenasielen. We hebben hier al eens een discussie gevoerd waarbij u zei dat dit een provinciale taak is en geen Vlaamse. Hier is een kans om toch iets te doen, eventueel eenmalig. Hebt u weet van andere beleidsdomeinen waar het beleid deels gefinancierd wordt met legaten of schenkingen of is dit typisch iets voor het altruïstische beeld dat ook in dierenwelzijn naar voren komt, namelijk de bekommernis voor levende wezens?

Minister Weyts heeft het woord.

Voor alle duidelijkheid: wij gaan vanzelfsprekend niet actief op zoek naar legaten. Het initiatief kwam hier vanzelfsprekend volledig van de overleden vrouw zelf. Het was haar wens om het grootste deel van haar erfenis na te laten aan het Dierenwelzijnsfonds. Ik ben daar blij mee. Dat raakt mij ook persoonlijk. Dat is een heel sterk signaal van vertrouwen in het dierenwelzijnsbeleid in Vlaanderen. Ik vind het ook zeer positief dat er wordt geschonken voor dierenwelzijn, of dat nu het Dierenwelzijnsfonds is, een dierenwelzijnsorganisatie of dierenasielen. Vanzelfsprekend ben ik daar blij mee.

De volledige afhandeling van het legaat zal nog wel even duren. Daarom is het nog niet opgenomen in de begroting. Het gaat trouwens om een duolegaat, waarbij een aantal personen en verenigingen een kleiner legaat krijgen. De rest gaat naar het Dierenwelzijnsfonds, waar wij ook de erfbelasting op betalen. Een deel van het legaat bestaat uit een onroerend goed dat eerst verkocht zal moeten worden. Ik denk dat het gaat over een verhouding van 900.000 euro liquide en 400.000 euro geschatte waarde van het onroerend goed. Het zal dus nog een tijdje duren voor het op de rekening van het fonds zal staan en daarom is het dus nog niet opgenomen in de begroting. Waarvoor het geld gebruikt zal worden, staat nog niet vast, want het geld is nog niet binnen.

Wel zeker is dat dat zal worden gespendeerd binnen het decretaal geplande kader. Dat wil dus zeggen dat dat sowieso wordt gespendeerd aan dierenwelzijn: wetenschappelijk onderzoek, opvang van in beslag genomen dieren, communicatie en sensibilisering, allerlei projecten ter ondersteuning van het dierenwelzijnsbeleid.

Natuurlijk verwacht ik niet dat het Dierenwelzijnsfonds plots om de zoveel tijd zo’n legaat zal krijgen. Ik zal mijn beleid daar ook niet op afstemmen. Dit is een heel welgekomen extraatje, dat we goed zullen spenderen, en waarvoor – nogmaals – grote dank. Maar ik ben niet van plan om mijn beleid te gaan baseren op toch wel toevallige en compleet onvoorspelbare inkomsten van schenkingen en legaten.

Wat betreft de mogelijkheid om zulke schenkingen en legaten te ontvangen, zijn wij als Dierenwelzijnsfonds niet bepaald een unicum binnen de Vlaamse overheid. Dat is een heel breed gamma. Op lokaal niveau kennen we allemaal de OCMW’s en de gemeenten die daarvan genieten. Maar die mogelijkheid is heel breed, ook binnen de Vlaamse overheid, tot zelfs de Openbare Vlaamse Afvalstoffenmaatschappij (OVAM) – om maar iets te noemen –, de VRT, Kind en Gezin, het Vlaams Infrastructuurfonds voor Persoonsgebonden Aangelegenheden (VIPA) en de Vlaamse Landmaatschappij (VLM). Ook het Hermesfonds geniet van die mogelijkheid. Dat is dus vrij breed binnen de Vlaamse overheid. We zijn daar niet uitzonderlijk in.

Ik vind dit zeer positief. Het is een zeer mooi signaal van vertrouwen.

De heer Sanctorum heeft het woord.

Minister, als mensen hun erfenis nalaten aan een goed doel – in dit geval het Dierenwelzijnsfonds – is dat natuurlijk bewonderenswaardig. Daarover bestaat geen discussie.

Maar ik heb daarbij wel wat bedenkingen. Eén, je hoeft zo’n fonds niet open te stellen voor legaten. Maar zodra er van die grote giften passeren, kan ik mij voorstellen dat er een neiging ontstaat om het fonds daar een stukje afhankelijk van te maken. Dat men dan denkt: ‘We kunnen dat op een andere manier opvangen. Daar kan eventueel op worden bespaard, bij een volgende besparingsronde.’ Ik zeg niet dat dat per definitie zo zal zijn, maar ik kan mij voorstellen dat er nogal snel zal worden gekeken naar een besparing op zo’n fonds als er af en toe wel eens zo’n legaat binnenkomt. Ik neem aan dat dat niet de allerlaatste keer zal zijn en dat dat uw verwachting is.

Twee, laat ons een kat een kat noemen. Er wordt natuurlijk concurrentie aangegaan met ngo’s, die overigens geen subsidies krijgen van de overheid en dus afhankelijk zijn van giften. Is dat eigenlijk wel een positieve evolutie? Ik maak even een vergelijking. Stel dat mensen een groot bedrag nalaten aan het Klimaatfonds in plaats van het te schenken aan Greenpeace of Natuurpunt. Of ze laten het na aan de Vlaamse Zorgkas in plaats van het Rode Kruis. Dat is eigenlijk een soort van vrijwillige belasting. Ik vraag mij af of dat dat nu eigenlijk wel de bedoeling zou moeten zijn van het spenderen aan goede doelen.

Nogmaals, het is bewonderenswaardig dat die vrouw dat bedrag aan een goed doel schenkt. Uiteindelijk is dat ook haar beslissing. Maar ik houd wel mijn hart vast, als dat de tendens wordt. Als pakweg de komende tien jaar alle overheidsfondsen.... Ik zie aan sommige gezichten hier dat jullie vinden dat dat wel goed zou uitkomen. Daar hebben we het al. Dan kan de reflex mogelijk zijn dat een overheid zegt: ‘Ja maar, in dat geval moeten we via de opmaak van de begroting minder belastinggeld in die fondsen stoppen.’ Het is een tendens die bij mij toch wel wat vragen oproept, los van het feit dat het bewonderenswaardig is dat die vrouw zo’n groot bedrag nalaat aan een goed doel.

De heer Caron heeft het woord.

Ik vind het niet eenvoudig. Vanuit een soort morele overweging kun je je afvragen, als iemand zijn erfenis wil nalaten voor bosontwikkeling in Vlaanderen, aan wie die dat dan het best doteert. Dat is niet zo eenvoudig. (Opmerkingen van Hermes Sanctorum)

Het Boscompensatiefonds, ja.

Minister, ik heb één verzoek voor u. Als je begint te vergelijken met andere sectoren, voel je de spanning in de discussie.

Minister, het zou fijn zijn mocht u die extra verworven middelen in de geest van de erflater ook spenderen aan extra inspanningen die buiten uw reguliere taakstelling vallen. Dan denk ik dat u die erflater de grootste dienst bewijst en dat u ook de doelstelling waarvoor uw beleid staat – het bevorderen van dierenwelzijn – het best kunt realiseren. Het kan dan gaan om een eenmalige uitgave of een eenmalige projectoproep of ik weet niet wat – ik wil u niet voor de voeten treden, ik laat het graag aan u over, u krijgt uw ruimte. Handel eens even alsof u met dat extraatje een fantastisch resultaat kunt bereiken, in dezelfde geest en spirit als een ngo dat kan doen die plots die extra mogelijkheden krijgt. Op die manier doet u zowel de erflater, de samenleving als de dieren een plezier.

De heer Dochy heeft het woord.

Minister, beste collega’s, het is ver gekomen als wij hier in het parlement een debat moeten voeren over de laatste wilsbeschikking van een persoon die toch in alle vrijheid kan oordelen waaraan dat geld wordt gespendeerd: aan een ngo of een ander goed doel. Want met die duolegaten komt een deel van de normaal geplande afdracht naar de overheid ook wel ten goede van het goede doel. Dat is een goed systeem. Op zich heb ik daar niets op tegen. Maar laat ons de mensen in alle vrijheid beslissen waar ze met hun geld naartoe gaan.

Hierop aansluitend, heb ik een kleine vraag met betrekking tot de besteding van de middelen van het Dierenwelzijnsfonds. In het verleden is er ooit een debat geweest met betrekking tot de al dan niet financiering van de dierenasielen. Minister, u hebt toen gezegd dat er een belangrijke budgetverhoging was in het kader van het betalen van de in beslag genomen dieren of de huisvesting van de in beslag genomen dieren. Dat is goed. U hebt op dat moment ook een bedrag genoemd. Maar uit het veld bereikt mij nu toch het signaal dat daaromtrent heel wat problemen zijn. In principe worden er facturen gestuurd door dierenasielen die dieren stallen, die dieren in bewaring nemen. Er is discussie rond de dagprijzen die in dat verband mogen worden gegeven.

Dat is spijtig. Het budget is uitgetrokken, maar het wordt blijkbaar niet uitbetaald, zelfs in die mate dat er een noodkreet wordt geslaakt – dat zal binnenkort wel duidelijk worden – door een aantal asielen die zelfs overwegen om hun activiteiten te stoppen omdat er daarover in hun ogen een toch wel zeer oneigenlijke discussie ontstaat.

Minister, zijn er standaardprijzen voor dergelijke aangelegenheden van in beslag genomen dieren? Of is het niet nodig of nuttig om met de sector te onderhandelen over standaardvergoedingen en dan ook niet meer om te discussiëren over de vergoeding die per dag, per diersoort en per in beslag genomen dier wordt gegeven?

Mevrouw De Vroe heeft het woord.

Voorzitter, minister, ook wij zijn uiteraard positief over de schenking die gedaan is. We interpreteren het ook als een blijk van vertrouwen. Voor onze partij is het uiteraard ook logisch dat elk individu vrij moet zijn om zijn of haar erfenis te schenken aan wie hij of zij verkiest. Dat lijkt mij logisch. Deze persoon heeft ervoor gekozen om dat aan dit doel te schenken. Ik vind dat we dat zeer positief moeten onthalen.

Het lijkt mij logisch – en u hebt dat ook gezegd, minister – dat het de bedoeling is om extra inspanningen te leveren, bovenop de basistaken. Dat komt het dierenwelzijn alleen maar ten goede. We kijken dan ook uit naar aan welke inspanningen en maatregelen deze erfenis zal worden gespendeerd.

Uiteraard is er nog geen exact zicht op het nettobedrag dat er zal overblijven na verrekening van de erfbelastingen. U zei daarnet ook dat er onroerend goed bij betrokken is. We volgen dat zeker verder op.

Minister, ik heb nog één extra vraag. Had de overleden persoon, bij het schenken van het bedrag, al dan niet nog specifieke voorwaarden geformuleerd over waar het geld aan zou moeten worden gespendeerd?

Mevrouw Vermeulen heeft het woord.

Ik ben wat verontwaardigd over sommige reacties. Als het al een tendens wordt genoemd, wanneer één dame een legaat doet of een testament schrijft ten voordele van het Dierenwelzijnfonds... Eerlijk gezegd: ik heb zelf geen nakomelingen en begin wat schrik te krijgen om zelf een testament te maken. Ik zeg soms al lachend tegen mijn echtgenoot dat we er ook eens werk van moeten beginnen te maken.

Maar als elk testament hier over de parlementsbanken moet gaan, zal ik alles opgebruiken vóór ik mijn testament zal moeten maken. (Opmerkingen van Bart Nevens)

Ik vind het een beetje een bizarre discussie als men gaat spreken over een tendens. (Gelach)

Voor mij blijft het een zeer grote blijk van waardering voor het dierenwelzijnsbeleid. Ik ben ervan overtuigd dat de middelen goed zullen worden ingezet.

Ik sluit me aan bij deze vraagstelling, ook omdat ik een beetje verbaasd ben dat deze vraag wordt gesteld. De collega’s hebben het ook al onderstreept: je moet eerst geld hebben en dan ben je zelf verantwoordelijk voor wat ermee gebeurt en aan wie je dat wilt schenken.

Het lijkt nu wel alsof dit een totaal nieuw fenomeen is, maar ik wil de vergelijking maken met de OCMW’s. Ik heb in het verleden nooit een vraag gekregen, noch van mijn partij noch van andere partijen, over de middelen die worden geschonken aan een OCMW, alsof die middelen niet goed zouden worden besteed of dat niet meer mogelijk zou zijn of dat niet meer zou mogen. Dat bestaat al gigantisch lang, het is een historische trend. Niemand heeft daar problemen mee of vragen over. Dit is enkel een uiting: ‘Als overheid hebben wij vertrouwen in u en dat u de middelen op een goede manier investeert.’ Op die manier hebben mensen de keuze om daar een bijdrage aan te leveren. Het is een uiting van vertrouwen in wat je vandaag doet.

In die zin, minister, toch de vraag om scherp te stellen. U gaat kijken of er zaken zijn die u extra kunt doen, u gaat daar het beleid niet op afstemmen. Dat lijkt me heel verstandig. We weten inderdaad niet hoe dat evolueert. Je kunt dat ook niet doen. De heer Caron vroeg om eventueel buiten de reguliere taken te treden. Ik denk dat je dan echt heel bewust een apart fonds gaat creëren en ik dacht niet dat dat de bedoeling is. Ik dacht dat binnen de werking zou worden gekeken wat de uitdagingen zijn en dat daar – als er een extra bijdrage is – een tandje kan worden bij gestoken.

Ik denk dat dat de bedoeling is van die mensen. Ze geven aan dat ze een schenking doen aan de overheid omdat ze vertrouwen hebben in de taakinvulling die deze overheid vandaag opneemt. Ze hebben er vertrouwen in dat dit goed wordt besteed. Dat voor een goed begrip.

Sommigen zien dit legaat, deze schenking, bijna als een probleem! (Opmerkingen)

Ik zie dit als een verrijking voor het dierenwelzijnsbeleid, een verrijking in meerdere opzichten en betekenissen. We eren de erflater met een debat in het Vlaams Parlement, dat had ze waarschijnlijk niet kunnen bevroeden. (Opmerkingen)

Als de grote bezorgdheid is dat dit aanleiding zou geven tot een besparing op het budget: wel het dierenwelzijnsbudget – en nu moet ik opletten wat ik zeg, want de minister van Begroting komt net binnen – is meer dan verdubbeld. (Opmerkingen)

Dit komt daar gewoon bovenop. Dat budget zal in de toekomst ook nog stijgen, en ik zie de minister van Begroting instemmend knikken. (Gelach)

Ik schrik een beetje van de vragen van de linkerzijde, er is enig wantrouwen ten opzichte van de overheid. Dat is vreemd, ik dacht dat de ideologie ter linkerzijde een ander beeld had van de overheid. (Opmerkingen van Bart Caron)

In dezen kan ik hen geruststellen, dat geld zal aan extra inspanningen worden besteed. Het zal goed worden besteed, ten voordele van het dierenwelzijn. Dat is ook de bedoeling, zo heeft de notaris ons laten weten.

Wat de asielen betreft – maar dat is een heel ander debat – heb ik er inderdaad voor gezorgd dat het asiel daarvoor wordt vergoed. Er is een vaste opvangprijs per dag. Deze prijs moet per diersoort worden bepaald. Er is een breed gamma, alleen al die vaststelling zou een fameus administratief werk zijn. Er is inderdaad soms wel wat discussie over. Dat wordt vergoed op basis van facturen. Soms lopen die facturen wel op. Ik weet van een factuur van 750 euro voor de opvang van één varken voor één maand. Soms zijn de facturen dus wel voor discussie vatbaar. Dat is evident.

Maar we hebben er wel voor gezorgd dat daar voor het eerst echt een vergoeding komt, dat gebeurt op basis van voorgelegde facturen en vanzelfsprekend geeft dat soms aanleiding tot enige discussie. Dat lijkt mij evident, zeker als soms in bepaalde richtingen wordt overdreven.

Minister, ik ben blij dat u bevestigt dat de middelen naar bijkomend beleid gaan, naar zaken waar voordien nog niet aan werd gedacht bij wijze van spreken. Een aantal collega’s hebben dat hier ook gevraagd.

Collega’s van de N-VA, met alle respect, maar de verontwaardiging en nervositeit zijn helemaal niet nodig. Ik vind dit gerust een debat waard! Ik zeg niet dat er nu een tendens plaatsvindt. Maar als er een tendens… (Opmerkingen)

Nee, u moet goed luisteren. (Opmerkingen)

Als er zich de komende jaren een tendens zou voordoen van steeds meer legaten aan de overheid, dan heb ik inderdaad een bezorgdheid. (Opmerkingen van Piet De Bruyn)

Dan vrees ik dat er fondsen minder zullen worden gespijsd door inkomsten via belastingen. Dat is een bezorgdheid. Ik vind dat gerust een debat waard. U moet daar niet zo nerveus op reageren; dit is een debat waard.

Dit is geen kwestie van kritiek op de dame in kwestie. Nogmaals, ik heb het wel vijf keer gezegd en ik zeg het een zesde keer: het is bewonderingswaardig dat die dame dat heeft gedaan, maar ik ben wel bezorgd, als dit een tendens zou worden, dat er dan op een – in mijn ogen – negatieve manier wordt mee omgegaan vanuit de overheid. Dat is mijn enige bezorgdheid.

Minister, links voor de overheid en rechts voor de privésector, die verhaaltjes kloppen allang niet meer. Ik ben voor de privésector! Ik ben met name voor een heel sterk middenveld en sterke ngo’s in de samenleving in alle sectoren die zelfs een deel van de overheidstaken invullen. Ik ben ook voor een sterke overheid op de plekken waar beleid moet worden gevoerd en gehandhaafd en waar keuzes moeten worden gemaakt. Laat ons daarvan afstappen.

Ik herhaal mijn oproep. U hebt een mooi extra budget gekregen. Zet het in voor taken die buitengewoon zijn. Ik denk dat u de erflater daar… Ik zal niet in uw plaats treden om de keuze te maken, ik laat dat graag aan u over.

Ik had nog graag een antwoord gekregen op de vraag die mevrouw De Vroe stelde. Zijn er bijkomende voorwaarden? Dit kleurt mee het debat. Dat mis ik. (Opmerkingen van Gwenny De Vroe)

De minister heeft daarop geantwoord, namelijk wat de notaris heeft gemeld.

De vragen om uitleg zijn afgehandeld.