Actuele vraag over nieuwe undercoverbeelden uit horrorstallen

De heer Caron heeft het woord.

Minister, u zei daarnet dat de beenhouwers willen dat iedereen meer vlees eet. Wij werden de voorbije dagen opnieuw geconfronteerd met gruwelijke beelden van horrorschuren en megastallen met kippen. Horrorschuren. Ik zal het woord nog vijf keer herhalen, dan krijg ik het misschien in de lijst met nieuwe woorden voor het jaar 2019.

Het crue van dat verhaal is dat het om een legale praktijk gaat. Het zijn geen dingen die verboden zijn door de Europese of de Belgische of Vlaamse regelgeving. Maar moeten we dat soort dierenleed blijven verdragen om hier onze vol-au-vent te kunnen blijven eten?

Minister, ik sta hier omdat ik wil pleiten voor structurele maatregelen voor wat betreft landbouwdieren. U hebt stappen gezet, maar dan veeleer in de vrijetijdssfeer, voor de huisdieren. Op het vlak van landbouwdieren blijft het angstwekkend stil in dit parlement.

Deze voormiddag werd in de commissie Landbouw over diezelfde kippen en kooien gepraat. Na ieder schandaal komt uw hart stevig uit de hoek en zegt u dat het niet kan. U wilt de kooien verbieden, las ik in de krant. Maar in feite bent u een brandweerman: u wacht tot het brandt en dan gaat u snel blussen. Daarna gebeurt er niets qua preventie tegen nieuwe branden.

We moeten echt ingrijpen op het vlak van landbouwdieren. Niet om onze economie te schaden, zoals straks misschien sommigen zullen suggereren, maar omdat we geen dierenleed willen.

Minister, u hebt mij bij een vorige crisis gezegd dat dergelijk dierenleed eigen is aan de geïndustrialiseerde veeteelt. Wij mogen van u verwachten dat u niet defaitistisch bent. Welke stappen zult u zetten? Bent u bereid de lat hoger te leggen, ook voor wat betreft het welzijn van landbouwdieren?

Minister Weyts heeft het woord.

Alle dieren zijn belangrijk. U zegt dat het goed gaat met de huisdieren maar dat ik minder doe voor de landbouwdieren. Wel, dan moet ik u zeggen dat niets minder waar is. Ook voor het welzijn van de landbouwdieren hebben wij in deze regeerperiode ongelooflijke stappen vooruit gezet.

Om maar iets te zeggen: de inwerkingtreding van het verbod op onverdoofd slachten stond vandaag in The New York Times. Vlaanderen wordt daar geroemd wegens zijn voortrekkersrol inzake dierenwelzijn. Op het vlak van de regelgeving van de slachthuizen hebben we een ‘welfare officer’, wiens onafhankelijkheid wordt gegarandeerd, en er komt een nieuw inspectieteam. Er is het verbod op de nertsen. Er is het verbod op de dwangvoeding bij de productie van foie gras. Ook dat is een duidelijke vooruitgang in de sector van de landbouwdieren.

Het grootste verschil met huisdieren is wel dat je inzake landbouwdieren gevat bent door de Europese regelgeving. Ook op dat vlak hebben we niet stilgezeten: ook op Europees niveau spelen wij, de kleine Vlamingen, een voortrekkersrol. Wij hebben ervoor gezorgd dat er samen met onder andere Duitsland, Denemarken en Nederland een platform tot stand is gekomen met landen die het voortouw nemen inzake dierenwelzijn. We hebben werkgroepen opgericht met betrekking tot paarden, legkippen en varkens. Wij zijn op verschillende fronten actief. Ook dat houdt ons niet tegen en ook daar hebben we ongelooflijke stappen vooruit gezet.

Het werk is niet af. Absoluut. We gaan wel stap voor stap vooruit, aan een nooit gezien tempo.

In de commissie heb ik wat betreft de kooikippen ook al duidelijk gezegd dat de volgende stap die we moeten zetten inderdaad zo’n verbod is. Er zijn al landen in Europa die een verbod hebben goedgekeurd. Ook het Waalse Gewest heeft dat gedaan. Wel pas voor 2028, dat is heel ver in de toekomst. Ook daar moeten we vooruitgaan. Maar ik zeg ook altijd dat het mede de verantwoordelijkheid is van de consument. Als consument kun je vandaag de keuze maken. Op een ei staat altijd en overal een code aangeduid: 3 voor kooikippen; 2 voor scharrelkippen onderdak; 1 voor de vrije loop; 0 voor biokippen. Je kunt dus als consument altijd de keuze maken. 

Minister, de beelden die we hebben gezien, bewijzen dat de Europese regelgeving onvoldoende is, maar niets belet Vlaanderen om meer verregaande maatregelen te nemen. Neem nu die verrijktekooikippen waarover u het ook had. In Nederland worden die verboden vanaf 2021. Die zijn sneller dan onze Waalse vrienden. Je kunt die stappen echter zetten. Natuurlijk houdt deze Vlaamse Regering niet erg van gold-plating als het over Europese regels gaat. Die loopt meer achter dan voor. Inzake dierproeven hebt u ook initiatieven genomen, die erkentelijkheid wil ik ook wel betuigen, maar de maatregelen die u neemt, zijn vooral maatregelen voor het einde van het leven van een dier, inzake slachthuizen, onverdoofd slachten. Dat zijn belangrijke maatregelen, daar doe ik niks van af, maar er ligt een berg werk. Ik verwijs naar het voorbeeld van de bioboerderij in Ruiselede uit Knack van deze week. Er zijn ook in de varkensteelt alternatieven, waarbij ook varkens ruimte hebben, biggen niet snel worden weggenomen van de zeug enzovoort. Dat zijn allemaal elementen die overigens de kwaliteit van onze vleesproductie kunnen verhogen en het dierenwelzijn versterken.

Mevrouw De Vroe heeft het woord.

Voorzitter, minister, de regering heeft inderdaad belangrijke stappen vooruit gezet in deze legislatuur, maar we weten ook allemaal dat de pluimveesector an sich de afgelopen decennia heel grote stappen vooruit heeft gezet. Zij hebben er ook alle belang bij dat het dierenwelzijn in hun omgeving zeer goed is. De consument heeft ook een zeer grote verantwoordelijkheid. Het is goed dat u daar ook op wijst. U weet dat onze partij inzake dierenwelzijn een groot voorstander is van proactieve controles in deze sectoren. Er zijn extra controleurs aangeworven. Die hebben een opleiding doorstaan. Mijn vraag aan u is dan ook heel eenvoudig: mag de pluimveesector extra controles verwachten? Met andere woorden, zult u prioriteit geven aan deze sector? Zult u uw nieuwe controleurs, waarvoor u nieuwe budgetten hebt gekregen, daarnaartoe sturen?

Mevrouw Robeyns heeft het woord.

Voorzitter, minister, ik hoor u zeggen dat de consument keuzes kan maken, maar u als minister kunt uiteraard ook moedige keuzes maken, ook in economisch moeilijke dossiers, zodat het welzijn van dieren, ook van landbouwdieren, gegarandeerd is. Het is nu eenmaal de realiteit eigen aan ons landbouwmodel, aan het model van megastallen en kooisystemen, dat we die garanties vandaag niet hebben. We zullen ter zake moedige keuzes moeten durven te maken, ook wat de vergunningen voor die stallen betreft, die vandaag ook nog altijd door uw collega’s in de Vlaamse Regering worden verstrekt. Het is niet omdat er op Europees niveau geen strengere keuzes op het vlak van dierenwelzijn worden gemaakt, dat we dat in Vlaanderen niet kunnen. Ik zou er dus heel expliciet toe willen oproepen om op dat vlak nog een stap verder te zetten en daadwerkelijk op termijn te gaan naar een verbod op die kooisystemen en naar meer kleinschalige landbouw, met een einde aan die megastallen, zodat er ook meer garanties zijn op het vlak van dierenwelzijn.

De heer Engelbosch heeft het woord.

Collega’s, het probleem is dat er wettelijk geen probleem is met de beelden die zijn gezien. Dit is vandaag nu eenmaal het beeld van onze intensieve landbouwsector, dus controles zullen niks extra’s aan het licht brengen. Dat bedrijf op zich heeft vandaag ook niks verkeerds gedaan in de enge zin van de betekenis. Minister, ik ben dan ook blij dat u al hebt gezegd dat er, wat onze partij, de N-VA, betreft, in het volgende regeerakkoord een evolutie zal moeten zijn naar een verbod op dat kooisysteem. Zoals u in het verleden al hebt bewezen: aanpassingen in functie van dierenwelzijn gaan altijd gepaard met uitdoofperiodes, en samen met de sector. Dat is zeer belangrijk: de sector is voor ons een economisch belangrijke sector. Ze hebben in het verleden trouwens bewezen dat ze mee willen denken. Er is een verbod op batterijen geweest. Men is gegaan naar kooisystemen. Daar hebben ze aan meegewerkt. Dat zal dus moeten gebeuren. De consument wil dat ook niet meer. Dat zal echter een evolutie zijn, en niet een verbod dat morgen zal worden ingevoerd.

Minister, het is misschien wel wenselijk dat we verder onderzoek voeren. Wat is dan het betere alternatief? De andere systemen, zoals vrije uitloop, zoals scharrelen, hebben immers ook een aantal nadelen.

Mevrouw Rombouts heeft het woord.

Ik wil me graag aansluiten bij deze vraagstelling, omdat dierenwelzijn een belangrijk thema is en een maatschappelijk ook steeds gevoeliger thema. Het is dus des te belangrijk dat we kunnen debatteren op basis van correcte informatie, om een evenwichtig debat te laten plaatsvinden. Daarin heeft de overheid ook een belangrijke rol te spelen.

Mijnheer Caron, dit brengt me bij uw filmpje. Ik zou hier liever geen aandacht aan schenken, want het filmpje is op zich niet oké. De tekst en uitleg die worden gegeven, zijn niet correct en insinuerend. Op een verfoeilijke manier wordt eigenlijk maar één doel nagestreefd en dat is imagoschade voor een sector, met een veganistische samenleving. Dat is heel erg, want nu wordt een landbouwersgezin geschandaliseerd dat op een correcte manier zijn bedrijf runt en op een correcte manier de dieren verzorgt.

Minister, wat zult u ondernemen om deze praktijken te stoppen, zodat we het o zo belangrijke maatschappelijk debat over dierenwelzijn op een correcte manier en met correcte gegevens kunnen voeren?

Wat dat laatste punt betreft, kan ik natuurlijk de sociale media niet reguleren.

De heer Sanctorum heeft het woord.

Minister, u hebt met enige trots het artikel in de New York Times aangehaald, maar ik was in alle eerlijkheid geschokt door dat artikel over onze beslissing over het onverdoofd slachten. In het artikel wordt geïnsinueerd dat wij, als Vlaams Parlement, met onze beslissing fascistisch en antisemitisch hebben gehandeld. Dat is de duidelijke ondertoon van het artikel. We worden bijna in één zak gestopt met de nazipraktijken. Ik wil nog even meedelen dat ik dat een grove insinuatie vind.

Wat de kooihuisvesting betreft, is het probleem natuurlijk dat het dierenleed hier inherent aan is. Als we dierenwelzijn ernstig nemen, moeten we van die kooihuisvesting af geraken. We hebben daarover vanochtend een debat gevoerd. Als ik de minister van Landbouw goed heb begrepen, zouden alle leningen aan bedrijven die in verrijkte kooien hebben geïnvesteerd, tegen 2033 worden afgerond. Ik denk dat dit de uiterste deadline moet zijn voor een ban op de kooihuisvesting.

Minister Weyts heeft het woord.

Wat het dierenwelzijn betreft, heb ik al regelmatig met de betrokken sector van de kippenkwekerijen vergaderd. We moeten erkennen dat er al inspanningen zijn geleverd. Net door onze versterking van het inspectieteam vinden er ook extra inspecties plaats.

Wat de door u aangehaalde beelden betreft, denk ik dat enige nuance op zijn plaats is. De vraag is in welke mate daar regels zijn overtreden. Het is nu eenmaal zo dat kippen die zijn uitgelegd, veel minder pluimen hebben. Kippen zijn ook niet zeer vredelievend voor elkaar. Ze pikken letterlijk serieus op elkaar in.

Als we willen dat er op dit vlak stappen vooruit worden gezet, moet de regelgeving worden aangepast. Ik voel hier een toename van het draagvlak aan. Ik denk niet dat we er al zijn, maar ik vind wel dat we de stap moeten zetten en zo snel mogelijk de overgang moeten maken naar een verbod op kooikippen. In Europees verband zijn al landen die weg ingeslagen. Dat zijn, in tegenstelling tot hier bij ons, niet altijd de landen die grote producenten zijn, maar ik denk dat we die weg moeten inslaan. Ik hoop dat het draagvlak hiervoor zal groeien.

Minister, ik hoop het ook. Ik deel uw mening. Het is een feit dat er geen perfecte oplossingen zijn. Het is cru dat hier niet eens een wet is overtreden, maar dat zegt iets over de regelgeving die niet deugt. We moeten hier veel strikter mee omgaan en we moeten hier initiatieven nemen in verband met ruimte waar dieren zich goed kunnen voelen. Dat geldt voor legkippen, maar ook voor vleeskuikens. De laatste tien jaar is het aantal kippen in dit land met 50 procent toegenomen. Ze brengen veel geld op en de regels en normen zijn zeer laag. We moeten iets aan die normen doen. Kippen zijn een voorbeeld, maar dit geldt ook voor andere landbouwdieren in dit land. Ik hoop dat we samen snel nog een stuk van de weg kunnen afleggen. (Applaus bij Groen)

De actuele vraag is afgehandeld.