Wilde metselbijen zorgen voor bestuiving van fruit

Een en ander blijkt uit de resultaten van het project ‘Meer Natuur voor Pittig Fruit’, die gisteren werden voorgesteld op een inspiratiedag voor fruittelers in Geetbets. Zeven partners uit Vlaanderen en Nederland en 120 fruittelers deden de voorbije drie jaar inspanningen om fruitboomgaarden aantrekkelijker te maken voor solitaire bijen. Het project, met steun van het Europese Interreg-programma Vlaanderen-Nederland, ging gepaard met een investering van 1,3 miljoen euro.
 
Traditioneel huren fruittelers de honingbijen van imkers om de bloesems van appel- en perenbomen te bestuiven. “Maar een aantal jaar geleden was er een bestuivingscrisis doordat veel kasten van honingbijen, wellicht door de varroamijt, de winter niet overleefd hadden”, zegt Egbert Asselman van Regionaal Landschap Zuid-Hageland. “We wisten dat fruittelers in bijvoorbeeld Japan en Servië metselbijen gebruiken als hoofdbestuiver. Die wilde bijen komen hier ook voor. Ze nestelen in openingen en als je ze extra nestgelegenheid geeft, komen ze daar massaal op af. Een bijkomend voordeel is dat die wilde bijen in tegenstelling tot honingbijen ook vliegen bij koude, wind of regen.”
 
De fruittelers die deelnamen aan het project kregen gratis nestkasten met holle bamboestokken ter beschikking, ideale nestgelegenheid voor de metselbijen. Sommige maakten hun boomgaard extra aantrekkelijk voor de bijen door extra bloemen en struiken aan de planten.
 
Uit de resultaten van het project blijkt dat na drie jaar meer dan tachtig procent van de kasten spontaan bevolkt is. Bij tien telers werd het effect op de fruitoogst gemeten. Vanaf het derde jaar blijkt dat duidelijk positief, zowel wat het gewicht als de kwaliteit van de vruchten betreft. “Een goede bestuiving resulteert in meer pitten maar ook een iets mooiere vorm. We vermoeden dat ook de smaak en bewaarbaarheid erdoor verbeteren”, zegt Asselman. Met 150 nestgangen per kast, heb je voor een goede bestuiving ongeveer zeven kasten metselbijen per hectare nodig op een appel- en tien op een perenboomgaard.
 
Fruitteler Kris Wouters uit Geetbets werkt al een jaar of zeven met metselbijen. “We hebben momenteel een tweehonderdtal kasten. Metselbijen zijn vooral geschikt voor het bestuiven van perenbloesem. De perenbloem bevat weinig nectar, waardoor honingbijen makkelijk voor andere alternatieven kiezen. Metselbijen zijn niet zo kieskeurig. Daarom gaan we vanaf volgend seizoen voor onze peren waarschijnlijk geen honingbijen meer inzetten.” Op financieel vlak is er volgens Wouters weinig verschil tussen het inschakelen van honingbijen of wilde bijen.
 
Het project ‘Meer Natuur voor Pittig Fruit’ loopt af in juni. “We gaan de deelnemende telers nog een jaar opvolgen”, zegt Asselman. “En wellicht krijgt het project nog een vervolg in samenwerking met onderzoekers van de KULeuven.”