Ook Nederlandse boeren veel kopzorgen over droogte

Het verloop van groeiseizoen 2018 staat nog in ieders geheugen gegrift. Bijvoorbeeld bij Zeeuwse boeren. Zij zagen hun jonge gewassen verzuipen, waarna aanhoudende droogte de genadeklap gaf. 2019 was in die zin minder erg, omdat de beginontwikkeling positief was. In 2020 is het weer raak. Zomergraan komt vlekkerig op, uien moeten worden omgereden en centimetervlas zakt weg in de scheuren.

Waar mogelijk wordt door Zeeuwse boeren beregend. De afgelopen 2 jaar is fors geïnvesteerd in watervoorziening. Bijvoorbeeld door het aanleggen van diepdrains, al holt de waterkwaliteit soms onverwacht achteruit. Dat bleek afgelopen zomer. Lokaal is het vechten om een beetje water. Zoet water aanvoeren, met auto’s of een schip, is een zeer kostbare business maar niet onmogelijk.

In april vorig jaar viel landelijk tussen de 20 en 40 millimeter neerslag. Dit jaar is die range 5 tot 20 millimeter. Vooral in het zuiden van Zeeland bedraagt het neerslagtekort inmiddels 150 millimeter, waar een tekort van maximaal 60 millimeter normaal is. Volgens de verwachtingen blijft het de komende 2 weken droog, waardoor het tekort op kan lopen tot 170 millimeter. Dat is meer dan in recordjaren 2018 (100 millimeter) en 1976 (150 millimeter).

Het beeld is historisch, zegt Rob Sluijter tegen Trouw. Hij is klimatoloog bij het KNMI. “Eind mei kunnen we op een neerslagtekort komen die in een normaal jaar pas rond augustus wordt bereikt.” Daarbij komt dat een opeenstapeling van droge jaren voor serieuze problemen zorgt.

De wateraanvoer komt nog niet in het gedrang. Er wordt weliswaar minder zoet water aangevoerd vanuit de Rijn en Maas, maar zorgwekkend is dit nog niet. Waterschappen stellen momenteel vooral onttrekkingsverboden in voor oppervlaktewater, in het oosten en zuiden van Nederland. Voor de landbouw is dit minder relevant, omdat bijna volledig met bronwater wordt beregend.

De vraag is hoe lang er nog onbeperkt grondwater kan worden onttrokken voor beregening. In de Achterhoek verklaarde bestuurder Peter Schrijver, van het Waterschap Rijn en IJssel al eerder dit jaar dat er geen beregeningsverbod met grondwater zal worden ingesteld in 2020.

Ook woordvoerder Roel Boots, van de Limburgse agrarische belangenorganisatie LLTB, is er stellig over: "Op dit moment is er geen enkele sprake van dat geen grondwater meer voor beregening mag worden onttrokken. Het grondwaterpeil was nog maar enkele weken geleden op de meeste plaatsen nog normaal voor de tijd van het jaar, dankzij de overvloedige regenval van afgelopen winter."

Op de zandgronden in Oost-en Zuid Nederland is er de laatste jaren veel geïnvesteerd om water te bergen in de winter en langer vast te houden in het voorjaar. Dankzij de overvloedige winterse regenval, het plaatsen van extra stuwen en ander peilbeheer is de waterstand in veel bepalende watergangen op dit moment hoger dan in de voorgaande droge voorjaren. Ook het Deltaplan Agrarisch Waterbeheer (DAW) kan effect gaan hebben, met subsidies voor precisieberegening en verbetering van de bodemkwaliteit, waardoor de verdroging minder hard toeslaat.