Sierteeltbestedingen lijden onder de coronacrisis

Tijdens het eerste semester 2020 werden er meer stuks verkocht in Vlaanderen maar aan een lagere prijs waardoor de sierteeltbestedingen daalden.

De aankopen van sierteeltproducten zijn sterk leeftijds- en levenscyclus gebonden. Ze stijgen met de leeftijd.
Binnen de totale sierteeltcategorie zijn de snijbloemen de belangrijkste categorie. De bloemstukken deden het de voorbije periode minder goed.
De bloemenwinkel blijft marktleider maar verloor terrein aan de supermarkt. De onlineverkoop boomde maar kon het verlies in de sierteeltmarkt niet goedmaken.
Het aantal kopende huishoudens van bloemen en planten in Vlaanderen stijgt.
Het aantal Belgische gezinnen dat de laatste twaalf maanden beroep deed op een tuinaannemer, daalde lichtjes maar het gemiddelde factuurbedrag steeg.
Dit blijkt uit gegevens die GfK Belgium verzamelde via de consumerscanmethode bij 6 000 Belgische gezinnen in opdracht van VLAM over de periode juli 2019 – juni 2020.

Sierteeltbestedingen lijden onder de coronacrisis
De totale particuliere sierteeltbestedingen in België bedroegen, in de periode juli 2019 tot juni 2020, 366 miljoen euro of 32,28 euro per capita. 62% hiervan of 226 miljoen euro wordt gerealiseerd in Vlaanderen. De neergaande tendens van de sierteeltbestedingen leek gestopt in 2018 en de verwachtingen waren hoopvol maar toen kwam de coronacrisis. De sierteeltbestedingen daalden de voorbije periode met 12%. In Vlaanderen bleef deze daling beperkt tot 9%.

Door de lockdown in maart 2020 kwam de verkoop van tuinplanten, ondanks het mooie weer, traag op gang. Winkels waren tijdelijk gesloten en de export liep moeilijk terwijl de productie op volle toeren draaide. Hierdoor was er een overaanbod en een druk op de prijzen. Door het mooie weer in het voorjaar was er een grote vraag naar buitenplanten. De consument met groene vingers, vooral in Vlaanderen, kocht massaal aan lage prijzen. Tijdens de coronacrisis (1e semester 2020) werden er meer stuks verkocht in Vlaanderen (+16%) maar aan een lagere prijs (-24%) waardoor de bestedingen met 11% daalden.

Stijgend aantal kopers in Vlaanderen
Het aantal kopende huishoudens bedraagt 67 op 100. In Vlaanderen ligt dit aantal iets hoger (69 op 100) en het steeg in de voorbije periode. De meeste kopers vinden we bij de kamerplanten (43 op 100), gevolgd door de snijbloemen (38) en de categorie van de bomen en tuinplanten (33) op de voet gevolgd door balkon- en perkplanten (31). Bloemstukken hadden een moeilijk seizoen door de coronacrisis en zagen het aantal kopers teruglopen van 17 naar 16 op 100. Tot slot bleef het aantal kopers van bloembollen stabiel op 14 op 100.

Snijbloemen veruit de grootste categorie
Binnen de totale sierteeltcategorie hebben de snijbloemen een omzetaandeel van 28% en ze zijn hiermee de belangrijkste categorie, gevolgd door kamerplanten met 22% en de categorie ‘balkon- en perkplanten’ met 21%. De bloemstukken daalden niet enkel in aantal kopers maar verloren ook marktaandeel en daalden van 18 naar 12%.

Het gemiddelde aantal keren dat een kopend huishouden bloemen en planten koopt, bedraagt 9 keer per jaar. Binnen de categorie van de snijbloemen is het gemengde boeket goed voor 42% van de bestedingen. De tweede plaats wordt ingenomen door het mono-boeket van rozen (22%). Het mono-boeket van tulpen is het derde belangrijkste met 13% van de categorie. Het aandeel van andere mono-boeketten neemt een vijfde van de markt in.

Bij de kamerplanten staat de orchidee op nummer één (24%). De nationale trots ‘de azalea’ heeft een stabiel aandeel van 4% binnen de categorie van de kamerplanten.

Wie koopt wat?
De aankopen van sierteeltproducten zijn sterk leeftijds- en levenscyclusgebonden. De sierteeltbestedingen stijgen met de leeftijd. De 50-plussers vormen de belangrijkste groep binnen de sierteeltmarkt. Deze groep is immers goed voor 80% van de omzet. Vooral de 65-plussers zijn trouwe sierteeltkopers.

Met een bedrag van meer dan 70 euro per capita besteden de oudere alleenstaanden en de welgestelde gepensioneerden een veelvoud van het bestedingsbedrag van de jonge alleenstaanden en de gezinnen met kinderen, die minder dan 20 euro per capita spenderen aan bloemen en planten.   
De jonge alleenstaanden besteden weinig aan sierteeltproducten en kopen hoofdzakelijk snijbloemen. De gezinnen met kinderen met een beperkt inkomen en de gepensioneerden kopen relatief meer kamerplanten. Bomen en tuinplanten zijn relatief oververtegenwoordigd bij de gezinnen met kinderen.

Supermarkten winnen terrein
De bloemenwinkel is met een marktaandeel van 34% marktleider maar verloor terrein aan de supermarkt, (vooral buurtsupermarkt en hard discount) die op een tweede plaats komt met 29% marktaandeel gevolgd door het tuincentrum met 23% marktaandeel. Vooral de bloemenwinkel en de openbare markt moesten zwaar inleveren door de coronacrisis (respect. -29% en -64%). De onlineverkoop boomde maar kon het verlies van deze kanalen niet goedmaken.

Elk kanaal zijn eigen assortiment
Het assortiment verschilt zeer sterk per winkelformule. Voor de klassieke supermarkt (Dis 1) en de buurtsupermarkt zijn de snijbloemen de belangrijkste categorie. Bloemstukken/plantencomposities en snijbloemen vormen voor de bloemenwinkel de belangrijkste categorieën. Het tuincentrum, de doe-het-zelfzaak en de korte keten verkopen vooral bomen, tuinplanten, balkon- en perkplanten. Bij de onlineverkoop zijn de bomen en tuinplanten zelfs verantwoordelijk voor bijna 60% van de omzet. De hard discount en de openbare markt hebben een meer gevarieerd sierteeltaanbod.

Meer Belgen doen beroep op een tuinaannemer
16% van de Belgische gezinnen deed de laatste twaalf maanden beroep op een tuinaannemer. De meerderheid doet enkel beroep op een tuinaannemer voor onderhoud. Voor de helft van de respondenten bedroeg de factuur van de tuinaannemer meer dan €350 (mediaan).  De gemiddelde factuur bedroeg €1 727. Dit gemiddelde is stijgend en wordt heel sterk beïnvloed door een kleine groep met een hoge factuur.

Het volledig artikel inclusief grafieken vindt u terug in de kennisbank op vlam.be.