Steeds meer pitloos fruit

Of de smaak te wensen over laat, weet plantveredelingsexpert Nico De Storme, van de afdeling plantenbiotechniek aan de KU Leuven, niet. ‘Daar is weinig onderzoek naar gedaan. Maar het lijkt er wel op dat zaadvorming effect kan hebben op de smaak van een vrucht. Zo is aangetoond dat bij de Honeycrisp-appel de zuurtegraad veranderde bij pitloze vruchten. Zaadjes hebben ook invloed op de vorm. Appels zonder zaden ontwikkelen bijvoorbeeld kleinere klokhuizen.’

De plantonderzoeker herkent de trend die mevrouw Demoor schetst. Pitjes worden schaarser. Bij druiven en mandarijnen sturen de veredelaars daar bewust op aan omdat consumenten de pitjes maar irritant vinden. Alsmaar dat uitspugen van die kleine harde kernen. Daar worden we graag van verlost.

Maar bij appels en peren is volgens De Storme wat anders aan de hand. ‘Er zijn steeds minder insecten die de bloemen kunnen bestuiven, als gevolg van het jaren­lange pesticidengebruik en de teloorgang van natuur’, vertelt De Storme. ‘Kwekers zijn daarom rassen (cultivars, red.) gaan ontwikkelen die ook zonder bestuiving vruchten kunnen produceren. Parthenocarpie heet deze methode: “vruchtvorming zonder bevruchting”. Sommige appel- en perenrassen zijn daartoe in staat als gevolg van een mutatie die de hormoonhuis­houding heeft veranderd.’ Als de bloemen van die bomen opengaan, begint gelijk de vruchtzetting.

Bij de conferencepeer, de meest gekweekte peer in België, wordt deze methode al jaren gebruikt. De stampers kunnen nog wel pollen ontvangen als er toevallig eentje langskomt, en daardoor zaad pro­duceren. Maar de boom is er niet meer afhankelijk van, en in de praktijk hebben de conferenceperen dan ook vaak maar ­weinig pitjes.

‘Parthenocarpie kan soms ook gestimuleerd worden bij bomen die de genetische wijziging niet in zich dragen door de bloemen te besproeien met hormonen’, zegt De Storme. ‘Dat doen ondernemers wel eens als er vorst aankomt terwijl de bomen al in bloei staan. Zo kan voorkomen worden dat een heel oogstjaar verloren gaat.’

Ook zijn er variëteiten die triploïd zijn. Dat betekent dat ze voor elk chromosoom drie kopieën bevatten in plaats van twee. ‘De pollen en embryozakken van die ­planten functioneren niet goed. Ze zijn ­nagenoeg steriel. Toch maken ze nog vruchten aan, en die bevatten vaak nauwelijks zaden. Die genetische wijziging wordt bij erg veel fruit toegepast. Bijvoorbeeld bij bananen, watermeloenen en ­sommige citrusvruchten.’

En bij paprika is al helemaal iets bijzonders aan de hand. Althans, bij sommigen. ‘Er zijn paprikaplanten met twee mutaties’, vertelt de onderzoeker die een patent ­tegenkwam waarin dat beschreven staat. ‘De eerste zorgt ervoor dat de plant vruchten kan vormen zonder bevrucht te worden en de tweede mutatie zorgt voor mannelijke steriliteit.’ Knappe paprika die dan nog zaadjes weet te produceren.