Duurzaamheidsmonitor 2020 van MilkBE

– Wegens de coronamaatregelen werd deze vraag om uitleg via videoconferentie behandeld.

De heer Nachtergaele heeft het woord.

Minister, mijn vraag betreft de derde duurzaamheidsmonitor, waaruit nu heel goede resultaten naar voren komen: 97 procent van de melkveehouders past minstens één duurzaamheidsinitiatief toe, en in 2020 neemt de melkveehouder gemiddeld bijna twintig duurzaamheidsinitiatieven, terwijl er in 2014 nog geen tien initiatieven werden genomen. De overige cijfers tonen duidelijk aan dat er op zes jaar tijd wel degelijk veel is veranderd in de zuivelsector. Daarnaast maakt MilkBE in haar rapport ook plaats voor ruimte voor verbetering: 27 procent van de melkveehouders nam maatregelen om de biodiversiteit te versterken via beheerovereenkomsten, 7 procent liet een energiescan uitvoeren en slechts 12 procent gebruikt een waterzuiveringsinstallatie of hergebruikt water om te reinigen. Dat zijn cijfers die beter kunnen.

Volgens MilkBE was ook de duurzaamheidsmonitor zelf aan verbetering toe. Het aantal duurzaamheidsinitiatieven zal worden opgetrokken, en het thema klimaat wordt logischerwijze toegevoegd. MilkBE zal ook inzetten op de automatisering van de data inzake duurzaamheid, zodat in de toekomst ook meer gedetailleerde informatie over duurzaamheid tot de mogelijkheden zal behoren.

Minister, hoe staat u tegenover het initiatief van MilkBE om een duurzaamheidsmonitor uit te voeren op sectorniveau? Hoe kijkt u naar de veranderingen die MilkBE zal aanbrengen aan haar duurzaamheidsmonitor inzake klimaat en duurzaamheidsinitiatieven? Ziet u nog ruimte voor een verbetering van die tool? Hoe evalueert u de nieuwe duurzaamheidscijfers voor 2020? Waar ziet u een positieve invloed van het Vlaamse landbouwbeleid? Waar ziet u nog verder ruimte voor verbetering? Welke impact kunnen deze cijfers hebben op beleidsinitiatieven van u inzake duurzaamheid in de melkveesector, en de landbouwsector in het algemeen? Waar zult u naar aanleiding van dit rapport bijsturen in uw beleid inzake duurzaamheid in de melkveesector?

Minister Crevits heeft het woord.

Collega’s, ik zal starten met een positief element. We hebben het daarnet gehad over perceptie, over welbevinden, over communicatie. Voor mij is die duurzaamheidsmonitor een heel mooi voorbeeld van het vertellen van het eigen verhaal. Alleen krijg je dat niet in de brede media. Voor mij is dat een beetje spijtig. Collega Nachtergaele, bedankt, dus, voor uw vraag.

MilkBE is de brancheorganisatie van onze zuivelketen. Het erkennen van die brancheorganisatie was een van mijn eerste initiatieven toen ik landbouwminister werd, en ik ben blij dat dit tot resultaten leidt. Voor sommigen, ook binnen de sector zelf, zijn producenten- en brancheorganisaties nogal abstract. Men kent de terminologie wel, maar begrijpt het concept niet altijd. De duurzaamheidsmonitor van MilkBE is een uitstekend en concreet voorbeeld van de meerwaarde die samenwerking in de keten heeft. Landbouwers ervaren het vaak als negatief dat anderen berichten over hun sector, al dan niet wetenschappelijk gefundeerd. Het beste wat je kunt doen, is je eigen verhaal naar buiten brengen, zoals ik al zei. Ik ondersteun dat dan ook.

U vroeg hoe ik dat evalueer. In 2019 nam 97 procent van de melkveehouders actief deel aan de duurzaamheidsmonitor. Daarnaast werd 82 procent van de melktransporten gemonitord en namen 12 sitelocaties van de zuivelwerkende industrie, goed voor 90 procent van de verwerkte melk, deel aan dit duurzaamheidsinitiatief. Die cijfers spreken dus voor zich: er zijn intussen in totaal al 42 duurzaamheidsinitiatieven die worden gemonitord in het project. Die worden ingedeeld in categorieën, zoals dierengezondheid, energie, water en bodem. Waar het gemiddelde aantal duurzaamheidsinitiatieven waaraan een melkveehouder deelnam in 2014 nog op 9,4 lag, is dat in 2020 gestegen tot 19,9. Zo zijn bijvoorbeeld de initiatieven inzake dierenwelzijn in de loop der jaren toegenomen. Steeds meer bedrijven produceren ook hun eigen duurzame energie. Het Vlaamse beleid ondersteunt de melkveebedrijven door investeringssteun voor duurzame investeringen. Daarnaast kunnen landbouwers agromilieu- en klimaatmaatregelen en beheersovereenkomsten afsluiten als ze zich inzetten voor het milieu en het klimaat. De denkoefening over het nieuwe gemeenschappelijk landbouwbeleid (GLB) is volop gaande, en ook daar zullen we inzetten op duurzaamheid in de diverse sectoren. Daarnaast werken mijn administratie en het Instituut voor Landbouw-, Visserij- en Voedingsonderzoek (ILVO) hard verder aan het convenant inzake enterische emissies, en wordt er gezocht naar methodes om de koolstoflandbouw in Vlaanderen beter te monitoren.

De heer Nachtergaele heeft het woord.

Minister, dank u wel. Ik denk dat het belangrijk is dat we die initiatieven die vanuit de private sector worden genomen, blijven ondersteunen. Het is immers die sector zelf die maar al te goed beseft welke zaken haalbaar zijn, welke ambitieus zijn en welke onhaalbaar zijn. Ik denk dat we zelf ambitieus moeten durven te zijn, maar dat we soms ook een aantal onhaalbare zaken durven te vragen van die sector, en dat we dan volledig voorbijgaan aan het economische aspect van de bedrijfsvoering.

Ik heb een bijvraag. We evalueren dit positief. Ziet u ook in andere deelsectoren dergelijke initiatieven ontstaan, en zou het eventueel een optie kunnen zijn om als overheid die bottom-upapproach ook in andere sectoren te gaan faciliteren?

Mevrouw Talpe heeft het woord.

Ik wil even hulde brengen aan het initiatief van het Vlaams Centrum voor Agro- en Visserijmarketing (VLAM), met de zuivelsymposia, die dus echt wel heel wat duidelijkheid hebben geschapen over de manier waarop men in de melkveehouderij met duurzaamheid omgaat. Ze doen dat echt op de juiste manier, met de juiste cijfers, met factchecking en wetenschappelijke onderbouwing. Ik denk dat het belangrijk is dat we daar verder op inzetten, dat men zo een aantal ideeën de wereld uit helpt. Ik denk dan maar aan stalmanagement, dat heel belangrijk is voor de gezondheid en het welzijn van dieren. Minister, ik wil u dus vragen dat de uitleg aan de burgers inzake het welzijn zeker wetenschappelijk onderbouwd zou zijn.

De heer Steenwegen heeft het woord.

Collega Nachtergaele, dank u wel voor de vraag. Minister, dank u voor het antwoord. We hebben inderdaad kennis kunnen nemen van heel wat goede initiatieven die binnen de sector worden genomen. Aan de andere kant is er natuurlijk wel een zorg. We hebben gezien, naar aanleiding van de wijziging van het Europese landbouwbeleid, dat er een sterke groei is in de melkveesector, die ook de prijs onder druk zet. Dat leidt dan toch weer tot een zorg, denk ik, binnen de sector. We hebben het daarover gehad, ook naar aanleiding van de discussie over het GLB. Er zijn toch wel vragen daarover, ook bij veel landbouworganisaties. Moet men daar toch niet over nadenken? Ik denk dat men ervoor moet zorgen dat het goede werk dat gebeurt, niet wordt tenietgedaan door een groei van de sector die eigenlijk de economische draagkracht en het inkomen van de melkveehouders onnodig of te veel onder druk zet. Dat is toch een bezorgdheid die ik eventjes wou delen.

Minister Crevits heeft het woord.

Bedankt voor alle aanvullende opmerkingen. Collega Nachtergaele, die sectorinitiatieven zijn zeer waardevol voor mij. De zuivelsector speelt daar een voortrekkersrol in, en andere sectoren kunnen ook volgen. VLAM ondersteunt de duurzaamheidsmonitor van de zuivelsector. Ik zal eens bekijken bij VLAM wat de mogelijkheden zijn van uitbreidingen naar andere sectoren. Ik ben trouwens blij met de woorden van appreciatie voor VLAM. Deze week is het de Week van de Friet, dus ik nodig iedereen uit om frietjes te eten en daar ook een fotootje van te nemen. Ik heb er nog geen gekregen deze week, dus ik heb ook nog geen foto kunnen plaatsen van mijn frietjes. Daarover ging de vraag echter natuurlijk niet.

Ik kan nu evenwel nog geen beloftes doen, want zo’n monitor opbouwen vraagt ook wel wat tijd, en inspanningen van alle actoren. Die monitor in andere sectoren zal er dus zeker niet volgende week zijn, maar ik wil dat wel bekijken met anderen.

Collega Steenwegen, wat uw opmerking over de groei betreft: de prijs staat absoluut onder druk, dat klopt, maar dat heeft ook te maken met het sluiten van de horeca. De afzetketen is volledig verstoord. De logistiek is ook verstoord. We zien ook op andere punten dat alle leveranciers, zeker van de restaurants, die allemaal dicht zijn, vandaag in problemen komen. Dat zien we dus ook in sectoren buiten de landbouw.

De heer Nachtergaele heeft het woord.

Ik ga frieten eten. Dank u wel voor de suggestie, dus. Ik had er nog niet aan gedacht.

De vraag om uitleg is afgehandeld.