De voorzitter
– Wegens de coronamaatregelen werd deze vraag om uitleg via videoconferentie behandeld.
De heer Vandenhove heeft het woord.
Ludwig Vandenhove (Vooruit)
Minister, ik heb inderdaad een vraag over het mogelijke sociale luik in het kader van het nieuwe Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB). We lezen er veel over maar toch zitten de onderhandelingen opnieuw een beetje vast.
Tussen de lidstaten en het Europees parlement is er onenigheid over hoe het enorme budget van 387 miljard euro moet worden ingezet. Er bestaat vooral conflict over de vraag hoeveel van het budget moet gaan naar klimaat- en milieumaatregelen – de ecoschema’s – en hoeveel naar directe steun moet blijven gaan. Het is vooral de Raad van de Europese Unie die op de rem staat om meer geld uit te geven aan milieumaatregelen.
Een ander pijnpunt dat minder aandacht krijgt, en wat mij betreft te weinig, is de vraag of landbouwsteun gekoppeld moet worden aan sociale voorwaarden naast de bestaande milieuvoorwaarden. Veel landbouwbedrijven in Europa werken met seizoenarbeiders wat meer ruimte laat voor wantoestanden zoals zwartwerk, slechte huisvesting, lage lonen en onmenselijke arbeidsomstandigheden. Het Europees Parlement wil hier vanuit Europa actie tegen ondernemen maar de Raad van de Europese Unie staat hiervoor ook op de rem.
Minister, hoeveel inbreuken werden er bij landbouwbedrijven in Vlaanderen vastgesteld op het arbeidsrecht? U mag me die cijfers ook schriftelijk bezorgen als ze te gedetailleerd zouden zijn.
Wat is het standpunt van de Vlaamse Regering met betrekking tot het toevoegen van sociale voorwaarden aan de directe steun uit het GLB? Wanneer een landbouwbedrijf het arbeidsrecht niet respecteert, moet het dan volgens u zijn directe steun verliezen? Of op welke andere manier kan worden ingegrepen?
Heeft de Vlaamse Regering of de Federale Regering tijdens de onderhandelingen opmerkingen gemaakt over dat sociale luik? Zo ja, welke?
Ik kijk uit naar uw antwoord.
De voorzitter
Minister Crevits heeft het woord.
Minister Hilde Crevits
Collega’s, zoals jullie wellicht weten, is er eind juni, net voor de landbouwraad in Luxemburg, een akkoord gevonden tussen de onderhandelaars. Tijdens de daaropvolgende raadsvergadering hebben de verschillende ministers ook een bekrachtiging gegeven aan de politieke hoofdlijnen van het akkoord. Op dit moment zijn de diensten van de diverse instellingen ook de definitieve gedetailleerde teksten aan het afwerken.
Wat de sociale conditionaliteit betreft, collega Vandenhove: het naleven van de regels in verband met de arbeidsomstandigheden vind ik vanzelfsprekend zeer belangrijk, net zoals uzelf. Dat is zo in elke sector, ook in de landbouwsector. Daarom heeft België, mede op mijn aansturen, dat standpunt ook in de Raad consequent ingenomen.
Tijdens de besprekingen over het GLB heeft mijn administratie de federale overheid continu op de hoogte gehouden van de evolutie van de gesprekken. Er zijn contacten geweest met de bevoegde instanties, maar dat heeft niet geleid tot concrete opmerkingen van die kant.
Finaal is er op Europees niveau beslist dat de inbreuken die vastgesteld worden door de arbeidsinspectie, moeten doorstromen naar het betaalorgaan van het GLB. Het betaalorgaan, dat gesitueerd is binnen het Departement Landbouw en Visserij, brengt die dan in rekening bij het berekenen van de kortingen op de directe steun. We moeten hier toewerken naar een systeem dat toepasbaar en controleerbaar is. Daarom is ook de flexibiliteit tot 2025 belangrijk. Dat is een bezorgdheid die veel lidstaten delen. Uit het debat op Europees niveau is er uiteindelijk een compromisvoorstel naar voren gekomen.
Voor uw vraag over de vastgestelde inbreuken kan ik verwijzen naar schriftelijke vraag 711 van collega Bothuyne van 27 april 2021. De controles op landbouwbedrijven die door de Vlaamse inspectie gebeuren, zijn altijd gerichte controles op basis van een risicoanalyse of een klacht. Die cijfers zijn dus eigenlijk al bekend.
De voorzitter
De heer Vandenhove heeft het woord.
Ludwig Vandenhove (Vooruit)
Bedankt voor uw antwoord, minister. Ik denk dat we bij de verdere besprekingen en de uitvoering van het GLB zeker en vast aandacht moeten blijven hebben voor dat sociale luik. Ik ben heel blij dat u mijn bekommernis ter zake deelt. Het zal een kwestie worden van de zaken op te volgen.
De voorzitter
Mevrouw Joosen heeft het woord.
Sofie Joosen (N-VA)
De arbeidsomstandigheden zijn uiteraard een heel belangrijk thema. Het is terecht dat de collega dat hier in de commissie nog even aanhaalt. Maar ik denk wel dat we dat breder moeten zien dan alleen het GLB. Vaak wordt door slechte leerlingen van de klas in Europa dat ‘level playing field’ opgeworpen om toch maar de lat zo laag mogelijk te leggen, zodat alle lidstaten er dan vlotjes over raken. Ik denk dat dat niet de rol is die Vlaanderen moet spelen. En dat doen we ook niet. We zijn echt een voortrekker op dat vlak. Het klopt dat we daar voorop moeten lopen en dat die lat het best voor iedereen collectief zo hoog mogelijk gelegd wordt.
De voorzitter
De vraag om uitleg is afgehandeld.
