De deal volgt op een eerder voorstel van staatssecretaris Thomas Dermine (PS) om een overstromingsfonds op te richten, eveneens ten belope van 1,2 miljard euro, waarvan 600 miljoen euro voor rekening van de federale overheid zou zijn. Het bedrag correspondeerde met de kosten van infrastructuur ‘van nationaal belang’, waaronder scholen en bruggen. De totale schade wordt op 4 miljard euro geschat.
Die sortie zette het dossier onder spanning. Ten eerste omdat er amper iemand binnen de meerderheid van op de hoogte was. Ten tweede omdat werd getwijfeld aan de haalbaarheid van zo’n fonds, dat zou neerkomen op het federaal financieren van puur gewestelijk uitgeoefende bevoegdheden – bijvoorbeeld scholenbouw.
Twee negatieve adviezen, een van de juridische dienst van de Kanselarij en een van Financiën, bevestigden die scepsis. De bijzondere financieringswet laat niet toe om bij onvoorspelbare gebeurtenissen af te wijken van bestaande financieringsmechanismen.
Dermine gaf dat gisteren ook aan in de Kamercommissie economie, waar hij ondervraagd werd door Kamerlid Sander Loones (N-VA). Dermine herhaalde dat ook in andere federale landen, zoals de Verenigde Staten (na orkaan Katrina) of Duitsland (ook deze zomer getroffen) de centrale overheid met steun over de brug is gekomen, maar dat elk land dat ‘binnen de eigen institutionele context’ moet organiseren. En ook: ‘We hangen niet vast aan een bepaald mechanisme, wel aan het organiseren van de solidariteit. Peu importe le moyen.’
Dus moest De Croo op zoek naar een alternatief. Met flink wat druk op de schouders, want intussen had ook de MR, bij monde van Waals minister van Begroting, Jean-Luc Crucke, laten weten dat 600 miljoen ‘een minimum’ was.
Brief van De Croo
De uiteindelijke oplossing via een lening werd eigenlijk eergisteren al door Vlaams minister-president Jan Jambon (N-VA) op tafel gelegd. En dat terwijl de N-VA de piste van het fonds, net zoals de Open VLD eerder, had afgeschoten als te vrijblijvende hand-out.
De lening is dan ook een elegante oplossing voor zowel de socialisten als de liberalen. De PS kan zich sterk maken dat er meer dan de gevraagde 600 miljoen euro naar Wallonië gaat, Open VLD kan er dan weer op wijzen dat het om een lening gaat, waarvan het geld normaal gezien binnen tien jaar opnieuw integraal op de federale rekening staat.
Om dergelijke vervelende discussies voortaan te vermijden, wil De Croo nu snel samenzitten met de regionale minister-presidenten om het te hebben ‘over de opportuniteit om in de toekomst in onze institutionele wetgeving een vorm van solidariteitsmechanisme te voorzien dat zou kunnen worden geactiveerd bij zeer uitzonderlijke algemene rampen van nationaal belang, ook wanneer het gaat om asymmetrische schokken waarbij een van de landsgedeelten veel harder getroffen zou zijn.’
Dat schrijft De Croo in een brief die De Standaard kon inkijken. De klimaatverandering maakt de kans op zo’n asymmetrische schokken groter, aldus De Croo. Op zo’n moment volstaan de regionale rampenfondsen volgens de premier niet. ‘Dat kan leiden tot een budgettaire schok waarbij het uitblijven van een snel rechtstreeks ingrijpen kan leiden tot een negatieve spiraal en effecten die een zware impact hebben op het hele land. In dat geval wordt het een gebeurtenis met nationale gevolgen. Daarover moet wij ons nu al toekomstgericht bezinnen.’
ALS LANDBOUWER DOSSIER INDIENEN
Federale regering bevestigt solidariteit na overstromingen
De federale regering bevestigt haar solidariteit met de inwoners en gemeenten in het Waals Gewest die deze zomer door extreem noodweer werden getroffen. Om het Waals Gewest te ondersteunen in de wederopbouw van de getroffen gebieden, zal de federale regering een lening van 1,2 miljard aan het Waals Gewest ter beschikking stellen. Ook het verlaagd btw-tarief van 6% voor afbraak en wederopbouw en de fiscale steunmaatregelen voor ontwrichte zones moeten de wederopbouw mee ondersteunen. Vorige week werden reeds de werking van de federale ondersteuningscel en een reeks steunmaatregelen verder verlengd.
- Lening aan het Waals Gewest
De federale regering zal een lening van 1,2 miljard ter beschikking stellen aan het Waals Gewest. De lening zal een looptijd kennen van 10 jaar en zal pas vanaf 2025 stap voor stap worden terugbetaald. De lening zal worden toegekend aan een rentevoet die marktconform is, op het niveau van de federale overheid.
De federale regering gaat ook na bij de Europese Commissie of in het kader van NextGenerationEU, het tijdelijke Europees herstelinstrument, eventueel bijkomende middelen kunnen worden ter beschikking gesteld.
- Verlaging btw-tarief tot 6% voor afbraak en wederopbouw
Tot eind 2022 is het verlaagde btw-tarief van 6% van toepassing op afbraak en wederopbouw. Ook eigenaars van door het noodweer getroffen woningen zullen van deze maatregel gebruik kunnen maken.
Wanneer de deadline van eind 2022 te krap blijkt voor het herstellen en heropbouwen van de getroffen woningen, is de federale regering bereid de verlenging van de maatregel te overwegen.
- Steunmaatregelen aan ontwrichte zones
De federale regering zal een vraag naar de uitbreiding van de steunzones of ontwrichte zones positief beantwoorden en de huidige criteria voor steunzones evalueren.
Werkgevers die investeren in een steunzone of ontwrichte zone kunnen tot 25% korting krijgen op de bedrijfsvoorheffing op de lonen van nieuwe werknemers die ze naar aanleiding van investeringen in steunzones aanwerven.
- Verlenging steunmaatregelen
De federale regering besliste recent de verlenging van een reeks steunmaatregelen tot het einde van het jaar. Ook bedrijven in de getroffen gebieden kunnen hier gebruik van maken.
Het gaat om tijdelijke werkloosheid ten gevolge van overmacht, het enkelvoudig crisisoverbruggingsrecht en een bonus van 25 euro per maand voor ontvangers van een leefloon, de inkomensgarantie voor ouderen (IGO) en een inkomensvervangende uitkering.
- Verlenging federale ondersteuningscel
De federale regering heeft onlangs de activiteiten van de federale ondersteuningscel verlengd tot midden november. De federale diensten zullen hun werkzaamheden op het terrein verderzetten, in ondersteuning van het Bijzonder Commissariaat dat werd opgericht door het Waals Gewest.
De civiele bescherming is op het terrein aanwezig om onder meer beschadigde olietanks leeg te pompen. Zo zal de civiele bescherming doorgaan met het leegpompen van beschadigde olietanks van particulieren en overheidsdiensten. In samenwerking met Defensie helpen ze ook mee de oevers van de verschillende waterwegen schoonmaken.
Daarnaast zal de federale politie, indien nodig, de lokale politiezones versterken om de zwaarst getroffen wijken te beveiligen. Zij zullen ook helikopter- en dronevluchten uitvoeren om de mogelijke risico's van toekomstig noodweer in het getroffen gebied beter te kunnen inschatten. Defensie blijft intussen actief in het bedelen van maaltijden.
Ook de FOD Volksgezondheid blijft in de getroffen gebieden aanwezig. Hoewel de operationele taken grotendeels zijn overgenomen door de gefedereerde entiteit, blijft de FOD Volksgezondheid psychosociale ondersteuning bieden (bijv. door het ter beschikking stellen van expertise).
