In normale omstandigheden is 75 procent van de Oekraïense graanproductie voor export bestemd. 90 procent van de export van graan en oliezaden gaat via de Zwarte Zeehavens, maar die zijn momenteel amper toegankelijk.
Daar wil Europa nu iets aan doen. De Commissie heeft een actieplan opgesteld om 'solidariteitsroutes' in het leven te roepen waarlangs de Oekraïense gewassen kunnen worden geëxporteerd. Omgekeerd moeten die verbindingen het ook mogelijk maken dat humanitaire hulp, dierenvoeding, meststoffen en andere importgoederen Oekraïne opnieuw vlot kunnen bereiken.
De Commissie roept transportbedrijven op om extra treinen, vrachtwagens en schepen ter beschikking te stellen en zal zelf een platform opzetten om aanbod en vraag aan elkaar te koppelen. De lidstaten moeten speciaal daarvoor ingerichte contactpunten in het leven roepen.
Momenteel staan duizenden treinwagons en vrachtwagens geblokkeerd aan de Oekraïense grens. De gemiddelde wachttijd voor treinen bedraagt 16 dagen, maar loopt op sommige plaatsen op tot 30 dagen. Het grootste probleem is dat de Oekraïense treinen doorgaans niet compatibel zijn met het Europese spoornetwerk, zodat hun goederen moeten worden overgeladen op andere treinen of op vrachtwagens. Intussen blijft nog veel graan opgeslagen in silo's in Oekraïne.
De Commissie vraagt de transportsector om prioriteit te geven aan de export van landbouwproducten uit Oekraïne. Spoornetbeheerders moeten hun tijdslots openstellen. Met de Oekraïense autoriteiten wordt aan een akkoord gewerkt om knelpunten weg te werken. Tot slot wordt de lidstaten gevraagd meer tijdelijke opslag van Oekraïense producten mogelijk te maken.
Op langere termijn wil de Commissie de heropbouw van het land gebruiken om meer infrastructuurverbindingen met Oekraïne op te zetten.
Europarlementslid Tom Vandenkendelaere (CD&V) is tevreden met de plannen. “Enorme voorraden graan, zonnebloempitten en maïs zitten geblokkeerd in Oekraïne. Dat heeft economische gevolgen voor de rest van de wereld, tot onze frietjes die tijdelijk niet meer in zonnebloemolie kunnen gebakken worden, maar ook en vooral voor de Oekraïense boeren zelf die ervan moeten leven.” Hij wijst er wel op dat het opzetten van een humanitaire landbrug makkelijker gezegd is dan gedaan. “Het gaat vooral over een infrastructuurprobleem, infrastructuur die er niet is. We mogen dit probleem niet onderschatten, het is goed dat de Europese Commissie dit naar waarde schat en zich wil inzetten om de logistieke problemen maximaal te willen aanpakken.”
