In Nederland is de nieuwe BoerBurgerBeweging de grote winnaar van de Provinciale Statenverkiezingen geworden. De winst was vooraf voorspeld, maar dan nog slaat ze Nederland met verstomming. Volgens de eerste officiële resultaten haalt de BBB vanuit het niets 15 zetels in de Eerste Kamer (vergelijkbaar met de Senaat bij ons). Vooral de regeringspartijen krijgen rake klappen.
Nederland koos woensdag nieuwe provincieraden in de verkiezingen voor de Provinciale Staten en waterschappen. Indirect verkozen de Nederlanders daarmee ook de Eerste Kamer, omdat de provincieraden later de leden voor de Eerste Kamer afvaardigen. De belangrijkste verkiezingen zijn die voor de Tweede Kamer, die vinden normaal gezien plaats in 2025.
Peilingen vooraf toonden dat de BoerBurgerBeweging (BBB) van Caroline van der Plas, een nieuwe partij die het opneemt voor het platteland, meteen goed zou scoren. De partij surft op het ongenoegen over de aanpak van de regering-Rutte van het stikstofprobleem. De exitpolls na de sluiting van de stembureaus leken al meteen te wijzen op een enorme overwinning voor de BBB.
De eerste prognoses, de eerste officiële resultaten zeg maar, lieten lang op zich wachten. Rond 6 uur vanmorgen kwamen die dan eindelijk binnen. De BBB haalt volgens die eerste resultaten vanuit het niets 15 van de 75 zetels in de Eerste Kamer. De linkse coalitie Partij van de Arbeid/GroenLinks haalt ook 15 zetels (PvdA haalt 7 zetels, GroenLinks 8). De VVD van premier Mark Rutte komt uit op 10 zetels.
Prognoses van verkiezingsresultaten zijn "harder" dan exitpolls, want ze zijn gebaseerd op daadwerkelijke uitslagen van stembureaus, schrijft de NOS. Het zijn dus officiële resultaten. Naarmate er meer stembureaus rond zijn met tellen, worden de resultaten nog aangescherpt. Momenteel is ruim 85 procent van de stemmen geteld. Een écht definitieve uitslag is er op 30 mei, wanneer de Statenleden stemmen voor de Eerste Kamer.
"Dit bevestigt de trend van de peilingen en de exitpolls", zegt VRT-journalist Jeroen Reygaert in de Nederlandse stad Den Haag in "De ochtend" op Radio 1. "Nederland heeft het vandaag enkel maar over drie keer dezelfde letter, BBB."
"Je mag het woord "historisch" hier echt wel gebruiken", zegt Reygaert. "Vanuit het niets wordt de BBB de grootste partij, net zoals het Forum voor Democratie van Thierry Baudet 4 jaar geleden. In zo goed als alle provincies zal de BBB waarschijnlijk de grootste zijn. In de Eerste Kamer wordt de partij uitgesproken de grootste fractie. De andere partijen komen niet eens op de finishfoto. Dat is ongezien."
"Caroline van der Plas noemt het resultaat niet normaal, maar eigenlijk wel normaal, want we zijn een partij van normale mensen. En dat heeft gescoord, zo veel is wel duidelijk", zegt Reygaert.
De andere partijen dan. De liberale VVD van premier Mark Rutte "kan zich min of meer handhaven, maar de rest van de coalitie doet het echt niet goed", zegt Reygaert. "D66 verliest. ChristenUnie verliest, terwijl dat een partij is waar je in geboren wordt en in blijft. De grootste rammeling is er voor de CDA. De christendemocraten halveren zowat. Het verlies was verwacht, maar dan nog is het drastisch."
In de oppositie zijn Forum voor Democratie van Thierry Baudet en Partij voor de Vrijheid van Geert Wilders de verliezers. "Baudet kwam vier jaar geleden vanuit het niets binnen, maar er schiet nu niks meer van over, hij gaat van 4 naar 2 zetels. Wilders boekt een licht verlies. Hij heeft al erkend dat er niks tegen BBB te beginnen valt."
Is de BBB voorbereid?
Caroline van der Plas is momenteel het enige parlementslid voor de BBB. De partij komt nu vanuit het niets binnen in de Eerste Kamer met 15 zetels, met letterlijk nul ervaring. Elke nieuwe partij kent groeipijnen. Hoe gaat de BBB dit oplossen?
"Van der Plas heeft zich goed voorbereid", zegt Jeroen Reygaert. "Afgelopen weekend was ik op een bijeenkomst en daar vertelde ze me hoe ze al een jaar bezig zijn met het screenen van kandidaten. "Wij weten wie er in onze partij zit, wij geven opleidingen en workshops, wij bepaalden gemeenschappelijke standpunten, wij weten waar we naartoe willen", zei ze me. Van der Plas heeft veel geleerd van eendagsvliegen zoals Thierry Baudet en maakt zich sterk dat dat bij de BBB niet zal gebeuren."
Wat betekent dit resultaat nu voor de regeringscoalitie in Nederland? "In principe niets", zegt Reygaert. "Dit zijn geen nationale verkiezingen, het gaat niet over de Tweede Kamer. De Eerste Kamer gaat natuurlijk over heel veel wetten die naar de Tweede Kamer gaan. En daar zal premier Rutte wel op zoek moeten naar steun. Ofwel werkt hij samen met de BBB, ofwel met een rits kleine partijen."
Voortdoen alsof er niets gebeurd is, wordt ook wel lastig, zegt Reygaert. "Rutte zal constant vragen krijgen over dit resultaat. Maar Rutte is Rutte en zei gisteren al dat er voor hem in principe niks verandert. Rutte kan dat allemaal, werken met iedereen. Hij kan daar wel mee omgaan."
"De BBB is alleszins bereid om mee te regeren", zegt Bram Vandeputte. "Ze geven aan eventueel compromissen te sluiten, maar zeggen dat andere partijen dat ook zullen moeten doen. Ze hebben nu natuurlijk een sterke positie. En dan gaat het niet alleen over stikstof, want als alleen de landbouwers op hen gestemd zouden hebben, waren ze nu niet zo groot geworden."
