Parlementaire vragen over het stikstofakkoord

Het antwoord wordt gegeven door minister-president Jambon.

Mevrouw Schauvliege heeft het woord.

Minister-president, hoe voelt u zich nu? Nog altijd zo tevreden over uw akkoord als vrijdag? Bij de aankondiging van uw akkoord vrijdag kon de pret niet op, maar misschien is het intussen wel duidelijk, nu iedereen het akkoord gelezen heeft, dat het toch niet is wat er vrijdag beweerd werd. Het blijkt eigenlijk dat niet de natuur, niet de landbouw, niet de economie, niet onze gezondheid is gered. Wat wel gered is, is uw brakke regering. Ik zou zelfs meer zeggen, minister-president. Het feit dat minister Demir hier niet staat om onze vragen te beantwoorden, is toch wel een teken aan de wand. Wil dat niet zeggen dat u uw eigen vakministers niet vertrouwt en dat u vreest dat ze elkaar misschien tegen de muur zouden kwakken of zoiets?

Na het akkoord claimde cd&v dat het vanaf nu opgelost was en dat ze het fantastisch vonden dat landbouw en industrie op termijn gelijkgeschakeld zouden worden als er voldoende stikstof uit het stikstofbad was. Gebeurt dat niet, zei cd&v enkele dagen erna, dan gaan ze het decreet dat daaraan gekoppeld is, niet goedkeuren en gaan ze alles weer blokkeren. Ik heb dat akkoord nu zelf doorgelezen, en ik heb eigenlijk niet teruggevonden op welke wijze die gelijkschakeling zal gebeuren. Als ik dan de verklaringen van minister Demir hoor, zegt zij eigenlijk dat er is goedgekeurd wat al een paar weken geleden op tafel lag.

Wat is het nu eigenlijk, minister-president? Als cd&v gelijk heeft, betekent dat dat er een nieuw openbaar onderzoek moet komen. En dat hebt u vrijdag eigenlijk ook gezegd. Maar wat wordt het dan? Staan de bijstellingen die cd&v vraagt, in het akkoord? Komt er een nieuw openbaar onderzoek en wordt er gewacht op de resultaten van dat openbaar onderzoek alvorens er een decreet komt? Of komt er toch een decreet en worden die bijstellingen ergens achteraf geregeld? Kortom, de vraag is: komt er een decreet voor de verkiezingen of komt er een decreet na de verkiezingen? (Applaus bij Groen en van Hannelore Goeman)

De heer D’Haese heeft het woord.

Minister-president, als ik naar de sprekerslijst kijk, vind ik het wel redelijk opvallend dat er na dat kumbayamomentje van vorige week vrijdag blijkbaar in de hele meerderheid niemand te vinden was die het de moeite vond om hier een vraag te komen stellen over het akkoord dat het einde betekende van de grootste regeringscrisis van deze Vlaamse Regering. Niemand vindt het blijkbaar de moeite dat er in het parlement over dat akkoord wordt gedebatteerd.

Ik snap het op zich wel, want dat akkoord was nog niet uit de printer gerold, of we hadden al twee verschillende versies. Cd&v en de N-VA vlogen elkaar al opnieuw in de haren. De voorzitter van cd&v zegt die avond zelf op tv: “De gelijkschakeling van de landbouw en de industrie zal in 2025 een realiteit zijn.” Dat is een letterlijke quote van Sammy Mahdi. Een paar minuten later, in de studio daarnaast, zegt de voorzitter van uw partij, de N-VA: “Alle experten zeggen dat als we daaraan toegeven, het akkoord kaduuk is.”

De voorzitter van cd&v zegt: “Het decreet is een en ondeelbaar. Je gaat geen twee aparte decreten hebben, een over de eerste elf punten en een over de twee fundamentele punten.” Een en ondeelbaar, geen twee decreten. Ik lees het besluit van de Vlaamse Regering en zie daar niets over. Ik zie gewoon dat er nu moet worden uitgevoerd wat er beslist is, namelijk de nota die vorige week zondag al op tafel lag.

En dan lanceert cd&v, beste collega’s, deze affiche: ‘Duidelijkheid voor onze boeren’. Er is helemaal niets duidelijk. Het is niet eens duidelijk wat jullie beslist hebben, laat staan wat de gevolgen daarvan zullen zijn voor de landbouwers. Duidelijkheid durven jullie dat te noemen.

Dus, minister-president, het is op zich wel grappig dat deze Vlaamse Regering vervalt in Belgisch surrealisme. Magritte zou zeggen: “Ceci n’est pas un accord.”

Minister-president, dat openbaar onderzoek, als het er komt, wanneer wordt dat opgeleverd? Op welke manier gaan jullie daar een beslissing over nemen? Wat is de timing? (Applaus bij de PVDA)

De heer Janssens heeft het woord.

Voorzitter, minister-president, met uw zogenaamde stikstofakkoord heeft de Vlaamse N-VA-regering een typisch Belgisch compromis gesloten, een compromis dat de regeringspartijen redt, maar niemand anders. U hebt immers helemaal geen akkoord.

De twee grootste discussiepunten zitten verstopt in een onderzoek, een onderzoek waarvan de N-VA trouwens zegt dat het nooit zal opleveren wat cd&v wil. De strategie van de N-VA werd door partijvoorzitter Bart De Wever in ‘De afspraak’ uit de doeken gedaan. Hij zei dat zijn partij met een paardenmiddel cd&v op de knieën had gekregen. En inderdaad, Crevits en Brouns hebben zich vervolgens met een ezelsstamp tegen de muur laten kwakken.

Als wat nu voorligt in een ontwerp van decreet goedgekeurd zou worden, dan gaat de N-VA cd&v inderdaad kapotmaken, niet alleen cd&v, maar ook de landbouwsector. Duizenden boeren zijn nochtans met de tractor naar Brussel gereden, onderweg aangemoedigd door vele andere duizenden Vlamingen, met één eis: geef ons zekerheid en toekomstperspectief. Van de Vlaamse Regering krijgen ze onzekerheid en onhaalbare dwangregels.

U hebt dus het conflict niet opgelost, maar gewoon voor u uitgeschoven om uw eigen vel te redden. Wees maar zeker: na de euforie van lachende ministers op de persconferentie volgt binnenkort ongetwijfeld de pijnlijke boemerang. De meerderheidspartijen zorgen intussen met de verschillende interpretaties van dat akkoord voor absolute chaos bij de boeren. De N-VA zegt dat als het onderzoek uitwijst dat de gelijkschakeling van landbouw en industrie niet kan en dat een verdeling van de uitstootrechten ook niet kan, men het ontwerp van decreet gaat goedkeuren zonder die twee zaken. Cd&v zegt dat als die twee zaken niet in het akkoord zitten, ze dat niet kunnen goedkeuren.

Een nieuwe regeringsclash dient zich aan. Wat zal het nu uiteindelijk worden? Gaat u met uw meerderheid in deze legislatuur nog een ontwerp van decreet goedkeuren? Zal daarin de gelijkschakeling van landbouw en industrie opgenomen zijn? Stop met zand in de ogen te strooien van de boeren en geef nu eens eindelijk, hier, vandaag, duidelijkheid. (Applaus bij het Vlaams Belang)

Minister-president Jambon heeft het woord.

Voorzitter, collega’s, het stikstofakkoord van afgelopen vrijdag brengt de broodnodige duidelijkheid voor de vele sectoren die afhankelijk zijn van de vergunningsverlening in Vlaanderen. Binnen de Vlaamse Regering zijn we overeengekomen dat zowel de landbouw als de industrie en transportsector hun stikstofuitstoot zullen aanpakken om zo de druk op de natuur en de gezondheid te milderen.

De industrie zal via het ‘luchtbeleidsplan’ – en dat bevestigen we in deze Programmatische Aanpak Stikstof (PAS) – zeer concrete technische maatregelen nemen om haar stikstofuitstoot nog verder te reduceren. Zowel voor bestaande installaties als voor nieuwe bedrijven wordt via het opleggen van de beste beschikbare technieken (BBT’s) gewerkt en geïnvesteerd in stevige stikstofreductie.

De verduurzaming van het wagenpark via onder meer elektrificatie, die nu zeer snel gaat, zorgt ook in de transportsector voor een stevige afname van de stikstofuitstoot. De duidelijk dalende trend die zich ook na corona verderzet in de NOx-uitstoot in Vlaanderen toont aan dat deze aanpak werkt.

Voor de landbouw kozen we zeer bewust voor de vrijheid van de boer. Bedrijven die willen investeren in moderne stikstofreducerende technieken, kunnen dat en zullen worden ondersteund. Wie extensiever wil werken, krijgt ook steun.

Het plan dat werd goedgekeurd, omvat dus een breed pakket aan maatregelen, die in 2030 zullen leiden tot een stevige reductie van de stikstofuitstoot. Bovendien wordt er voorzien in een groot aanbod aan flankerend beleid om de landbouwsector bij te staan in zijn transitie naar een stikstofarme toekomst.

Landbouwers met een grote stikstofimpact die willen stoppen, krijgen die mogelijkheid en worden uitgekocht. Wie maatregelen rond beperking in bemesting krijgt opgelegd, wordt daarvoor vergoed. Wie wil investeren in technieken, kan daarvoor VLIF-steun (Vlaams Landbouwinvesteringsfonds) krijgen en voor landbouwers onder de 45 jaar loopt dat zelfs op tot 65 procent. Maar evengoed zal Vlaanderen zijn boeren begeleiden richting een extensievere vorm van landbouw, daar waar dat moet, die gericht is op een grotere meerwaardeproductie.

Daarnaast voorziet het akkoord in een ruim pakket aan natuurherstel dat niet alleen focust op stikstof, maar ook bijvoorbeeld de droogteproblemen mee aanpakt. Dit plan geeft zo niet alleen zuurstof aan de vergunningsverlening, het geeft ook zuurstof aan de natuur. Door het realiseren van de nodige reducties zoals we ze nu hebben afgesproken, komt er steeds meer ruimte voor jonge boeren of boeren die hun bedrijf willen uitbreiden.

Met de onmiddellijke opstart – en dat is vorige vrijdag ook beslist – van de vrijwillige uitkoopregeling varkens en de vrijwillige stopzettingsregeling voor landbouwbedrijven met een hoge impact kan er meteen ook ruimte komen om de vergunningsdrempels te laten groeien.

Mevrouw Schauvliege, nu kom ik bij wat er verschillend was met de conceptnota. We hebben daarenboven afgesproken dat we via een MER-procedure (milieueffectrapport) onderzoeken – of laten onderzoeken – of het vanaf 2025 mogelijk zou zijn om extra uitbreidingen toe te staan via extern salderen, en of we de variabele drempel bij de beoordeling van landbouwvergunningsaanvragen vanaf dan zouden kunnen loslaten, mits een gunstige, passende beoordeling.

Als uit dit onderzoek naar de milieueffecten van die maatregelen blijkt dat ze de doelstelling van de goedgekeurde programmatische aanpak stikstof (PAS) niet in het gedrang brengen, zullen we die ook automatisch doorvoeren. Deze MER-procedure zal nu onmiddellijk opgestart worden.

Over de uitkomst van die onderzoeken die gevoerd en beoordeeld worden door onafhankelijke onderzoekers, ga ik hier nu geen uitspraken doen. Het lijkt me gepast dat de politiek zich wat dat betreft voorlopig terughoudend opstelt.

Beste collega’s, ik wil alle ministers in de regering oprecht bedanken. Het dossier gaat namelijk over de rechtszekerheid voor onze Vlaamse bedrijven, onze Vlaamse wereldhavens en onze woningbouw. Maar het dossier gaat evengoed over de gezondheid van de Vlaming. De komende weken en maanden zullen we met de collega’s binnen de regering starten met de uitvoering van dit akkoord en een ontwerp van decreet voorleggen aan – onder andere – de Raad van State met het oog op de juridische robuustheid van het plan. Uiteraard zal het laatste woord wat dat broodnodige decreet betreft aan het Vlaams Parlement zijn.

Ik ben ervan overtuigd, beste collega’s, dat we met dit akkoord een stap hebben gezet die nog deze legislatuur zal leiden tot een goedgekeurd stikstofdecreet. Ik ben ervan overtuigd dat iedereen dat wil en dat iedereen daar ook baat bij heeft. (Applaus bij de meerderheid)

Mevrouw Schauvliege heeft het woord.

Minister-president, ik hoor u eigenlijk die conceptnota van vorige week herhalen met één wijziging waarvoor u een plan-MER-procedure zult opstarten. Dat betekent ook een openbaar onderzoek. U beweert dat dat nog rond moet zijn.

Mijn vraag is heel concreet, minister-president: als uit dat openbaar onderzoek – dat we toch allemaal zeer belangrijk vinden – komt dat daar heel veel bezwaren zijn, dat het eigenlijk totaal niet kan, zult u dus een decreet voorleggen zonder die wijzigingen. Want eigenlijk keert u de logica van uw akkoord helemaal om: u wilt industrie en landbouw op gelijke voet schakelen, iets wat totaal niet in het oorspronkelijke concept zat. Zul u dat decreet dan nog goedgekeurd krijgen deze legislatuur?

De heer D’Haese heeft het woord.

Minister-president, duidelijkheid hebben we broodnodig, maar u geeft ze natuurlijk wel niet. Ik had dat besluit van de Vlaamse Regering hier bij mij. Ik zie daar nergens dat er nog een MER-procedure moet worden geïntegreerd of zo, of een uitkomst daarvan. Hier staat gewoon: ‘Programmatische aanpak stikstof, definitief vastgesteld’. Voilà, dit is de tekst van vorige week zondag. Vastgesteld en voilà, we moeten de nodige stappen zetten om dat in uitvoering te brengen. Met andere woorden: men moet starten met het decreet te maken.

En dus is mijn vraag: zoals ik daarnet heb gezegd, cd&v zegt hier dat het één en ondeelbaar is en dat er geen apart decreet komt. Ik zie de heer Van Rompuy knikken, de vraag is bevestigd. Of zijn jullie van plan om nu een decreet te maken en goed te keuren, want anders is die vergunning even onafwendbaar gestopt als vorige week. Mijn vraag, minister-president, is of u een akkoord hebt of niet. (Applaus bij de PVDA) 

De heer Janssens heeft het woord.

Minister-president, u hebt de tekst van de persconferentie opnieuw voorgelezen, maar er is nog altijd niet veel duidelijkheid. Daarom richt ik mij graag tot de collega’s van cd&v. Jullie partij is ondertussen al vernederd door de N-VA. Bart De Wever noemde jullie partijvoorzitter ‘de Bouchez van de Aldi tijdens de solden’. En toch hebben jullie ministers zich door de N-VA onder druk laten zetten om iets goed te keuren wat echt een ramp is voor onze land- en tuinbouw. Tot 2025 kan er absoluut niets voor onze boeren en alles wat daarna gebeurt, is afhankelijk van nieuw onderzoek en in 2030 begint heel die miserie opnieuw. Dus ja, hoe kunnen die ondernemers plannen maken en investeringen doen als hen dat zwaard van Damocles telkens opnieuw boven het hoofd blijft hangen? Dus ik vraag jullie om vandaag eindelijk eens duidelijkheid te geven, mijnheer Van Rompuy. Jullie ministers hebben zich helaas met een kluitje in het riet laten sturen, maar jullie kunnen hier vandaag nog duidelijkheid geven. Als die gelijke behandeling van landbouw en industrie niet in het decreet staat, gaan jullie dat decreet dan goedkeuren? Als de verdeling van de uitstootrechten niet in het decreet staat, gaan jullie dat decreet dan goedkeuren? Geef vandaag nu eens duidelijkheid aan de boeren die in chaos en onzekerheid zijn achtergebleven na jullie fameuze akkoord. (Applaus bij het Vlaams Belang)

De heer Vandaele heeft het woord.

Collega’s, als de N-VA houden wij ons aan wat afgesproken is en ik denk dat de minister-president dat helder heeft geschetst. Dus de onduidelijkheid waar jullie het over hebben, die zie ik niet. De drempels in het vergunningskader tussen landbouw en industrie kunnen inderdaad dichter bij elkaar komen, op voorwaarde dat het licht op groen gaat voor het milieueffectenrapport en de passende beoordeling. Hetzelfde geldt voor het extern salderen: als de uitkomst van het onderzoek positief is, dan komen die aanpassingen inderdaad in het decreet. Als de uitkomst van het onderzoek negatief is, dan zal dat wat ons betreft, niet gebeuren. Helderder kan het niet zijn, denk ik. Maar collega Janssens, u zegt voortdurend dat er geen kansen zijn voor de landbouw. Dat is toch fel overtrokken? Als u ziet hoeveel steunmaatregelen erin zitten, ook voor jonge boeren. Er komt ruimte en rechtszekerheid. Dit is toch echt de wereld op z’n kop? De landbouw heeft dit net nodig om een zekere toekomst te hebben. (Applaus bij de N-VA)

Mevrouw Rombouts heeft het woord.

Collega’s, ik ga niet de tijd krijgen om alles uit te leggen, laat staan om te dromen in alle scenario’s. (Opmerkingen van Chris Janssens)

Maar onze Vlaamse economie moet kunnen rekenen op een juridisch robuust kader, waarbij er ook een toekomstperspectief is voor onze land- en tuinbouwers. Wij willen ook voedsel van eigen bodem in de winkelrekken houden. Ik denk dat wij daar altijd heel duidelijk over zijn geweest. En die gelijke behandeling van industrie en landbouw vanaf 2025 en de mogelijkheid voor het extern salderen, zijn essentieel om landbouwers de ruimte te geven om hun bedrijven te verduurzamen. Vanuit een technisch oogpunt is het inderdaad nodig om een MER-onderzoek en een openbaar onderzoek te voeren, maar het is klaar en duidelijkheid, zoals daarnet gesteld, dat de regeringsbeslissing één en ondeelbaar is. (Opmerkingen van Björn Rzoska en Jos D'Haese)

Collega’s, hiermee werd een belangrijke horde genomen, maar uiteraard, zoals u zelf ook aangeeft, zijn er nog stappen die moeten worden gezet. Er is een decreet en er zullen adviesprocedures zijn met juridische en andere adviezen en ook hoorzittingen en besprekingen hier in het parlement. Ik hoop dat iedereen dat ook ten volle ter harte zal nemen en dus vanuit dat oogpunt kijk ik zeker verder naar het verdere debat, zelfs ook naar het overmaken van de bezwaarschriften aan dit parlement.

De heer Coenegrachts heeft het woord.

Er is inderdaad sinds vrijdag een nieuw akkoord over stikstof, tot spijt van wie het benijdt, collega’s van de oppositie. Wij zullen de volgende maanden, zoals u zelf ook hebt gezegd, ook de volgende stappen moeten nemen. Dit akkoord is een nieuwe stap op de weg naar de rechtszekerheid die onze landbouw, industrie en economie nodig hebben. We zijn vandaag niet aan het einde, maar wel op het traject. We weten opnieuw waar we naartoe gaan, we hebben de openbare onderzoeken en de MER-studies serieus genomen, dus we hebben in dit akkoord ook bijsturingen gedaan, onder andere richting die opkoopregeling voor de varkenssector. Dat is een zeer belangrijk en goed element. 

Maar minister-president, we zijn er vandaag nog niet. U hebt dat zelf aangegeven. We komen nog met MER-studies, we komen nog met nieuwe openbare onderzoeken, we komen ook met juridische adviezen die ervoor moeten zorgen dat dat juridische kader robuust is en zekerheid biedt op lange termijn. Wij wensen u daar veel succes mee. Wij zullen hier ook kritisch blijven voor die juridische robuustheid, maar we zijn blij dat we met dit akkoord opnieuw naar de volgende stap kunnen en het traject deze legislatuur nog kunnen afronden. Dank u wel. (Applaus bij Open Vld)

De heer Tobback heeft het woord.

Hoe meer ik luister, hoe meer ik de collega’s uit de meerderheid rechtszekerheid hoor zeggen, hoe meer het duidelijk is dat er nul rechtszekerheid is. De minister-president brengt één verhaal, en dat is inderdaad het akkoord van een jaar geleden min een paar toegevingen aan cd&v die over de verkiezingen zijn getild, want 2025 is na de verkiezingen. Aan de andere kant zegt collega Dochy op tv dat ze zonder die twee punten geen enkel decreet goedkeuren.

Dan moet u toch zeggen hoe u denkt rechtszekerheid te bieden aan investeerders en tegelijkertijd te zeggen dat hier geen decreet zal worden goedgekeurd zolang dat jullie jullie goesting niet hebben gekregen. Dan hebt u eigenlijk maar één ding gezegd: de enige zekerheid die we hebben is dat we nog een rondje ruziemaken gaan krijgen alvorens er ooit rechtszekerheid zal zijn.

Minister-president, u had met dat akkoord een mooi vijgenblad om de onenigheid toe te dekken. Collega Dochy en cd&v hebben dat bij deze weggetrokken. Dat is misschien wat zachter dan u tegen de muur kwakken, maar mooier ziet het er niet uit.

In elk geval ben ik wel heel benieuwd om van u te horen hoe u denkt dat dit zekerheid gaat geven, want de helft of minstens een deel van uw coalitiepartners zegt dat ze dat decreet niet zullen goedkeuren terwijl u niet kunt beloven dat erin gaat staan wat zij willen. Want anders moet u ook geen milieueffectrapport doen natuurlijk. Dus waar zit in godsnaam nog de zekerheid in dit verhaal, minister-president? Het is gewoon een kakofonie. (Applaus bij Vooruit en van Onno Vandewalle)

Minister-president Jambon heeft het woord.

Collega’s, wat baten kaars en bril als de uil niet zien en wil? Ik kan het nog honderd keer opnieuw uithalen. Mevrouw Rombouts heeft gelijk, de regeringsbeslissing is een en ondeelbaar. (Opmerkingen. Applaus van Brecht Warnez)

En wat is de regeringsbeslissing? We hebben een programmatische aanpak stikstof goedgekeurd. Met het technische nazicht is die vandaag gepubliceerd.

Terwijl hebben wij binnen de regering afgesproken dat twee punten, en dat is het punt van het extern salderen en het punt van de variabele drempel, in een milieueffectrapport gaan met daarna een openbaar onderzoek voor de weerlegging van de bezwaren of het in ogenschouw nemen van de bezwaren. Wat betreft de variabele drempel weet je dat we twee drempels hebben: een de-minimisdrempel – onder de de-minimisdrempel wordt automatisch vergund –, de variabele drempel maakt het onderscheid tussen passende beoordeling of verwerping van de aanvraag.

En het is de regeringsbeslissing, in die zin een en ondeelbaar, dat als het resultaat van dat onderzoek gunstig is – en gunstig wil hier zeggen geen negatieve invloed op het bereiken van de doelstelling, namelijk halvering van de stikstofuitstoot tegen 2030 –, als het die dingen niet negatief beïnvloedt, dan gaan we die twee maatregelen doorvoeren. Beïnvloedt dat die doelstelling ten slechte, dan gaat het niet doorgevoerd worden, zo simpel is het. Zo simpel is het. (Opmerkingen bij het Vlaams Belang)

En dat is een afspraak binnen de regering en het is mijn job als regeringsleider om ervoor te zorgen dat die afspraken in concreto en heel specifiek opgevolgd worden en daar wil ik mij ook gigantisch voor inzetten. Maar de regeringsbeslissing is helder en duidelijk, er gebeurt een MER-procedure en een openbaar onderzoek. Is het gunstig? Is het gunstig? Dan wordt er niet meer over gediscussieerd, dan wordt het extern salderen en het opheffen van de variabele drempel automatisch doorgevoerd. Als blijkt dat dit de doelstellingen slecht beïnvloedt, dan kunnen we dat niet doorvoeren. (Applaus bij de N-VA)

Mevrouw Schauvliege heeft het woord.

Minister-president, dan kunnen we dat niet doorvoeren. Ik hoor daar aan de andere kant van de banken een totaal ander verhaal. Ik stel alleen maar vast dat het theater verdergaat. Het akkoord is dood, leve het akkoord.

Al maanden worden er in deze Vlaamse Regering spelletjes gespeeld op kap van de boer, op kap van de natuur. Ik krijg in het parlement een andere uitleg dan wat we horen op tv of wat we lezen in de kranten. Ik vraag mij af wie jullie nu nog gelooft, wie baat heeft bij dit schouwspel.

De echte oplossingen liggen nochtans binnen handbereik. Wat is er nodig? Inderdaad, een juridisch robuust kader. Er zijn oplossingen nodig die antwoorden bieden op uitdagingen zoals de klimaatverandering, droogte, mest, biodiversiteit. Er zijn dus oplossingen nodig die antwoorden bieden op meerdere vragen, die perspectief bieden tot 2050, en die de natuur en de landbouw effectief verbeteren. Alleen met zo’n akkoord zullen jullie ervoor zorgen dat we én gezonde landbouw hebben, én een gezonde leefomgeving. Dat is wat de Vlaming van u verwacht. (Applaus bij Groen en van Onno Vandewalle)

De heer D’Haese heeft het woord.

Minister-president, u kunt er spreekwoorden tegenaan gooien zoveel u wilt, maar u kunt de waarheid niet verhullen. Jullie zijn het over één ding eens: dat jullie het niet eens zijn. Er zijn hier twee akkoorden, je kunt de tussenkomsten herbekijken. Er is het N-VA-akkoord, waarin een openbaar onderzoek wordt gevoerd; als de uitkomst positief is, worden die maatregelen meegenomen, als die negatief is, niet. Dan is er het cd&v-akkoord. Mevrouw Rombouts heeft niet gezegd dat het akkoord ondeelbaar is, minister. Ze heeft gezegd dat wat er in het PAS staat én de twee cruciale kwesties, samen ondeelbaar zijn. Ze heeft gezegd dat er geen akkoord is wanneer er geen gelijke behandeling komt, dat er geen akkoord is wanneer die externe saldering er niet komt. Dat zijn de twee verschillende versies die hier vandaag liggen.

En u zegt hier: “Wij creëren duidelijkheid voor boeren.” U creëert alleen maar onduidelijkheid. En ik vind dat erg. Ik vind dat erg voor die mensen, die jullie al zo lang aan het lijntje houden. Ik vind dat erg voor die mensen die hier met duizenden op straat zijn gekomen om hun punt te maken. Ik vind dat erg voor die mensen, die voedsel op ons bord brengen. Ik vind het erg dat zij nu nog altijd niet weten hoe in 2025 de vork in de steel zal zitten. Dat is het echte failliet van deze Vlaamse Regering. (Applaus bij de PVDA)

De heer Janssens heeft het woord.

Collega’s van de cd&v, hoe jullie hier zo onbewogen op jullie stoelen kunnen blijven zitten, terwijl jullie de ene klets na de andere van de N-VA en de minister-president krijgen, is voor mij totaal onbegrijpelijk. Jullie zouden woedend moeten zijn. Want het enige wat jullie vragen, is de gelijkschakeling van landbouw en industrie. Maar wat hebben jullie ministers goedgekeurd in de regering? Net de discriminatie tussen landbouw en industrie. Dat is het enige wat jullie op dit moment hebben. Stop dus met de boeren iets wijs te maken, want zij zijn aan het investeren, zij hopen op toekomstperspectief, maar dat krijgen ze van jullie absoluut niet.

En minister-president, er is een Vlaams spreekwoord dat zegt: het is geen kunst om boer te worden, maar om boer te blijven. Wel, met uw Vlaamse Regering is het al een hele kunst om alleen nog maar boer te kunnen worden. Het is helemaal onmogelijk geworden. En als je dan de meerderheidspartijen bezig hoort en ziet, kun je alleen maar concluderen dat deze Vlaamse Regering gaat strompelen tot aan de verkiezingen. Ik hoop dat het oordeel van de kiezer dan bikkelhard zal zijn. En in Nederland zijn het vandaag al verkiezingen, minister-president. Daar wordt de boerenpartij, die zich verzet tegen dat groene stikstofextremisme en die opkomt voor de belangen van de landbouw, de grote winnaar. En de boerenpartij gaat de kiezers halen bij de christendemocraten. Laat dat een les zijn, collega’s van cd&v. Hier in Vlaanderen wordt het groene extremisme in de regering vertolkt door Zuhal Demir, en worden de belangen van de boeren alleen nog maar verdedigd door het Vlaams Belang. Wij zullen voor, tijdens en na de verkiezingen blijven herhalen: stop het stikstoffundamentalisme en laat de landbouw leven. (Applaus bij het Vlaams Belang)

De actuele vragen zijn afgehandeld.