EU-lidstaten geven groen licht voor versoepelingen GLB

Vertegenwoordigers van de 27 lidstaten gaven in het Speciaal Comité Landbouw hun fiat voor de aanpassingen die de Europese Commissie eerder deze maand had voorgesteld om tegemoet te komen aan de zucht naar administratieve verlichting onder de boeren. De voorstellen worden nu doorgestuurd naar het Europees Parlement, waar ze via een versnelde procedure eind april al goedgekeurd zullen worden. Tegen “het einde van de lente” zouden ze van kracht moeten zijn.

De lidstaten schaarden zich achter versoepelingen voor drie van de negen milieuvoorwaarden (de zogenaamde GLMC’s) die boeren moeten respecteren om subsidies te ontvangen. De verplichte braaklegging van 4 procent van het akkerland (GLMC 8) wordt vervangen door een financiële prikkel voor boeren die op vrijwillige basis beslissen om een deel van hun akkerland braak te laten liggen of bijvoorbeeld hagen of bomen aan te planten.

Daarnaast willen de lidstaten flexibeler omspringen met de gewasrotatie op landbouwland (GLMC 7). Dat blijft de voornaamste praktijk, maar landbouwers zullen ook kunnen opteren voor een “diversificatie” van gewassen. Ten slotte zullen ze ook soepeler kunnen omgaan met de vereisten inzake minimale bodembedekking (GLMC 6), waarbij er meer keuze komt welke bodems in welke seizoenen beschermd worden.

Daarbovenop worden alle landbouwbedrijven van minder dan 10 hectare vrijgesteld van controles en boetes in het kader van deze basisvoorwaarden. Deze bedrijven vertegenwoordigen 65 procent van de begunstigden, maar bestrijken slechts 9,6 procent van het areaal dat steun ontvangt. De lidstaten krijgen ook de mogelijkheid om hun nationale landbouwplannen twee keer per jaar aan te passen, in plaats van één keer, en tijdelijk af te wijken van bepaalde voorwaarden bij onvoorziene klimaatomstandigheden.

“We hebben geluisterd naar de landbouwers en snel actie ondernomen om hun bezorgdheden aan te pakken”, reageerde federaal minister van Landbouw David Clarinval (MR), die dinsdag een bijeenkomst van de Europese landbouwministers voorzit. Het pakket bevat volgens hem “het juiste evenwicht” tussen een verlichting van de administratieve lasten en meer flexibiliteit voor de landbouwers en de lidstaten enerzijds, en het behoud van een “hoog niveau van milieuambitie” anderzijds.

Ook de Europese landbouwkoepel Copa-Cogeca begroette de goedkeuring van het pakket, dat “begrip toont voor de moeilijkheden op het terrein”. Zestien milieuorganisaties daarentegen zijn verbolgen over “het terugdraaien” van de milieuvoorwaarden en het gebrek aan inspraak. Ze vragen in een gemeenschappelijke brief dat de Commissie haar voorstellen intrekt.

Voor de Waalse minister Willy Borsus (MR) blijft de hervorming dan weer “in overeenstemming met de milieubekommernissen”. Hij bepleit dat er nog meer moet gebeuren, zoals “een effectieve controle” op het wederkerigheidsbeginsel tussen de productienormen in de EU en die in landen waarmee vrijhandel wordt bedreven. “Er zijn te weinig controles op de geïmporteerde producten aan onze grenzen”, stelde hij.

Borsus is ingenomen met de voorstellen van de Commissie om de positie van de boeren in de agrovoedingsketen te versterken, onder meer via de oprichting van een prijzenobservatorium. Hij bepleit voorts een crisisbudget voor de sector. “Dat is ook een oplossing voor tarwe, waarvoor de prijzen hun laagste niveau in een kwarteeuw hebben bereikt, met voorraden die men niet kan afvoeren”.

Eerder hadden de lidstaten ook al een aantal maatregelen op korte termijn goedgekeurd om de landbouwers wat soelaas te bieden, zoals de opschorting van de verplichte braaklegging. Die is intussen ook in Vlaanderen omgezet, zo meldt Vlaams minister Jo Brouns (CD&V). Landbouwers kunnen dit jaar aan de verplichting voldoen door 4 procent van hun akkerland volledig in te vullen met vanggewassen.

Ondanks deze tegemoetkomingen zijn landbouwers dinsdag opnieuw naar Brussel getrokken om te protesteren. Ze blijven zich verzetten tegen vrijhandelsakkoorden, en in eerste instantie tegen de gesprekken met de Zuid-Amerikaanse landen Argentinië, Brazilië, Paraguay en Uruguay (Mercosur). Ook blijven ze ijveren voor meer maatregelen tegen oneerlijke handelspraktijken en een wettelijke verankering van de prijzen.