Volkstuinen in agrarisch gebied

De voorzitter

De heer Wouters heeft het woord.

Voorzitter, minister, ik dacht dat mijn vraag in de commissie Landbouw zou worden behandeld, dus ik bevind me hier een beetje op zonevreemd terrein, maar ik zal toch mijn best doen.

Bij Ruimtelijke Ordening begrijpen we dat begrip.

Oké. Vanuit de Vlaamse overheid wordt de oprichting en vernieuwing van volkstuinen gestimuleerd. Minister, op regelmatige basis lanceert u een projectoproep om financiële steun te bieden en de vraag ernaar wordt ook steeds groter. We spreken over een succes. Het thema kwam ook al meermaals aan bod in deze commissie en ik stelde u reeds enkele schriftelijke vragen daarover. Aangezien de vraag naar volkstuinen stijgt, kijkt men ook steeds meer naar verschillende bestemmingsgebieden, waaronder ook landbouwgebied. Uit eerdere antwoorden blijkt dat volkstuinen mogelijk zijn in agrarisch gebied voor zover er geen constructies worden opgezet in de zin van verharding, afsluitingen, serres, tuinhuizen en dergelijke. Zo wil men ervoor zorgen dat het uitoefenen van professionele landbouw niet in het gedrang zou komen. Ook artikel 4.4.4 van de Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening laat dergelijke constructies niet toe. Uiteraard kan een gemeente wel altijd een gemeentelijk ruimtelijk uitvoeringsplan hiervoor opmaken. Volgens mij is de regelgeving in tussentijd niet aangepast en is in agrarisch gebied enkel professionele landbouw mogelijk, maar ik ben natuurlijk geen specialist in deze materie en deze commissie.

Minister, wat is uw visie op het ruimtelijk kader bij de aanleg van volkstuinen in agrarisch gebied? Op basis van welke criteria wordt afgewogen of een volkstuin met constructies alsnog kan worden opgericht in agrarisch gebied? Stelt u problemen vast inzake de oprichting van volkstuinen in landbouwgebied? Zo ja, op welke manier wordt daarmee omgegaan? Worden er bijvoorbeeld controles uitgevoerd op de locaties van de volkstuinen?

Minister Schauvliege heeft het woord.

Mijnheer Wouters, we zien elkaar inderdaad meestal in een andere setting, in de commissie Landbouw, maar het is goed om hier in deze commissie even van gedachten te kunnen wisselen.

Volkstuinen moeten worden beschouwd als een residentieel-recreatieve voorziening. Ze zijn dus verenigbaar met de bestemmingen wonen en recreatie. Bij uitbreiding kunnen ze in bepaalde gevallen ook vergunbaar zijn in gebieden voor gemeenschaps- of openbare nutsvoorzieningen, maar ook in bijvoorbeeld parkgebieden. Het klopt dat ze zonevreemd zijn in de andere gebieden, bijvoorbeeld in agrarisch gebied. Dat betekent niet dat er binnen landbouwgebied geen mogelijkheden zouden bestaan voor de aanleg van volkstuinen.

Om te beginnen moet er worden gewezen op het feit dat er binnen de context van de Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening geen stedenbouwkundige vergunning nodig is voor het louter gebruik van gronden in functie van tuinieren. Voor zover de aanleg van volkstuintjes niet gepaard gaat met de oprichting van constructies, is dat dus mogelijk. Daarnaast zijn een aantal kleinere constructies vrijgesteld van de vergunningsplicht. Ik denk daarbij aan constructies met een maximale hoogte van 3,5 meter voor de teelt of bescherming van landbouwgewassen die na de oogst worden verwijderd, en aan open afsluitingen met een maximale hoogte van 2 meter.

Zodra de inrichting van een volkstuin gepaard gaat met vergunningsplichtige verhardingen of constructies is er wél een vergunning nodig. Het kan dan gaan om kleine constructies, zoals serres en tuinhuizen, maar ook om grotere gebouwen, bijvoorbeeld een clublokaal, een cafetaria of een parking. Ze zijn dus zonevreemd, maar kleine constructies kunnen worden toegestaan. Daarvoor kan worden gebruikgemaakt van de bepalingen inzake sociaal-cultureel of recreatief medegebruik. In de praktijk gaat dat echter veeleer over het plaatsen van een zitbank of een standbeeld. Volkstuinen nemen meer ruimte in beslag en hebben bijgevolg ook wel een grotere impact. Volkstuinen en recreatief medegebruik zijn vergunbaar voor zover dergelijke constructies door hun beperkte impact de algemene bestemming van het gebied niet in het gedrang brengen. Op het moment dat een concrete vergunningsaanvraag voorligt, moet men dat lokaal afwegen en bekijken. Als de aangevraagde constructie bijvoorbeeld in open, homogene landbouwgebieden of in overstromingsgebieden ligt, speelt het principe van de goede ruimtelijke ordening een belangrijke rol.

Het is aan de vergunningverlenende overheid om aan de hand van de concrete elementen van de aanvraag te beoordelen of ze al dan niet een vergunning verstrekt. Daarbij zal het verplichte advies van het Departement Landbouw en Visserij een rol spelen. In dat advies kan de landbouwadministratie de impact bekijken. Dit is enkel mogelijk voor beperkte volkstuintjes, waarbij weinig impact te verwachten is. Ten slotte beschikt de gemeente steeds over de mogelijkheid om een ruimtelijk uitvoeringsplan op te maken en dit zo mogelijk te maken. Trouwens, het advies van Landbouw is niet bindend, voor alle duidelijkheid.

De problematiek van de volkstuinen is in de eerste plaats een lokale problematiek, die op lokaal niveau moet worden aangepakt. Voor zover mij bekend is, doen er zich in de praktijk eigenlijk weinig concrete problemen voor, omdat men wel een aantal handvatten heeft om hiermee om te gaan.

De heer Wouters heeft het woord.

Minister, ik dank u voor uw antwoord, maar ik blijf toch een beetje met een vraag zitten. De bescherming van landbouwgrond is een zeer belangrijk item voor CD&V, en bij uitbreiding voor heel het regeerakkoord. Toch wordt er hier een beetje gespeeld met de gronden, denk ik. Het is me niet echt duidelijk of dit nu legitiem is of niet. Wat dat betreft, blijft uw antwoord toch een beetje open.

Minister Schauvliege heeft het woord.

Mijnheer Wouters, ik heb u het kader geschetst, maar er is altijd iets als een toets van de goede ruimtelijke ordening in een afweging die lokaal kan gebeuren. Lokale besturen hebben wel wat mogelijkheden om daar lokaal mee aan de slag te gaan. Op die manier is er heel wat mogelijk, ook in agrarisch gebied. En als het dan echt te grote constructies zijn die men niet kan vergunnen, dan heeft men de mogelijkheid om lokaal een ruimtelijk initiatief te nemen, een ruimtelijk uitvoeringsplan te maken, om het op die manier toch te laten vergunnen nadien.

De heer Wouters heeft het woord.

Dat was een beknopte samenvatting, minister. Dank u wel.

De vraag om uitleg is afgehandeld.