Welzijn van dieren in megastallen

Mevrouw De Vroe heeft het woord.

Voorzitter, de intensieve dierhouderij die grote aantallen dieren in stallen huisvest, ligt heel vaak zwaar onder vuur. In een recente publicatie van Veldverkenners stond de stelling dat grootschalige veehouderij en dierenwelzijn niet samengaan.

Wat precies is onderzocht, is de vraag of er een welzijnsverschil bestaat tussen dieren die in kleinschalige en grootschalige boerderijen leven. De factoren waar wetenschappers in verband met dergelijk onderzoek naar kijken, zijn of het dier vrij is van pijn, kwetsuren en ziektes, of het dier vrij is van honger, dorst en andere ongemakken, of het dier natuurlijk gedrag kan vertonen en of het dier angst- of stresssignalen vertoont.

De conclusie is opmerkelijk. In een rapport van de Europese Autoriteit voor Voedselveiligheid (EVA) wordt geen verband gelegd tussen de schaalgrootte van een landbouwbedrijf en de score op het vlak van het dierenwelzijn.

De cruciale factor voor het dierenwelzijn blijkt het management door de boer te zijn. Als een landbouwer goed georganiseerd is en zijn stal goed beheert, is dat het best voor de dieren. Negatieve scores inzake het dierenwelzijn zijn er vooral waar veehouders niet goed in hun vel zitten en hun bedrijf niet goed managen. Dat komt zowel bij grote als bij kleine bedrijven voor. Een tweede belangrijke factor blijkt de cultus van de kostenverlaging. Als een boer te hard op het economische focust, worden dieren spreekwoordelijke nummers en lijdt hun welzijn hieronder.

In een op 29 oktober 2019 in Vilt verschenen artikel heeft de voorzitter van de Vlaamse Raad voor Dierenwelzijn gesteld bij beoordelingen zowat dezelfde factoren in acht te nemen.

Hoe beoordeelt u de bevindingen van Veldverkenners met betrekking tot de vraag of dierenwelzijn en grootschaligheid niet samengaan? De afgelopen legislatuur is flink in de verhoging van de controlecapaciteit van de Inspectiedienst Dierenwelzijn geïnvesteerd. Heeft dit geleid tot bijkomende controles van het dierenwelzijn in stallen? Hoe is het aantal overtredingen eventueel geëvolueerd?

Stalmanagement blijkt een van de bepalende factoren te zijn voor het welzijn van dieren. Minister, welke initiatieven neemt u naar dierenhouders om dit management te optimaliseren?

Heel wat boeren hebben vanwege verschillende markt- en andere risicofactoren problemen om een leefbaar bedrijfsinkomen te genereren uit hun activiteiten. Dit kan het dierenwelzijnsniveau negatief bepalen. Economische impactmeting is bijgevolg een noodzakelijke voorwaarde om het dierenwelzijn van staldieren op peil te houden en te verbeteren. Minister, zult u hierover structureel overleg plegen met de landbouworganisaties en met uw collega, bevoegd voor de landbouw, met het oog op het uitwerken van een haalbaar, maar ambitieus welzijnsbeleid voor staldieren?

Minister Weyts heeft het woord.

De conclusies verbazen mij niet. De vorige regeerperiode hebben we regelmatig een discussie gehad over de relatie tussen schaal en dierenwelzijn. Er is geen rechtstreeks causaal verband. In dat opzicht verbazen de resultaten mij niet.

Veel hangt af van de kennis en bekwaamheid van het personeel. Voldoende personeel is ook belangrijk. Meer dieren vragen meer mankracht en een betere organisatie. En als het misloopt, zijn gevolgen in een grote stal natuurlijk groter. Daarom wordt ook bij de Europese richtlijnen over dierenwelzijn verplicht gesteld dat veehouders voldoende en bekwaam personeel dienen te hebben.

De toename van het aantal inspecteurs heeft geleid tot een toename van het aantal inspecties in landbouwbedrijven. Ik kan u nog geen accurate cijfers geven. De databank gebruikt door de dienst Dierenwelzijn is immers vooral bedoeld voor hen ter ondersteuning van hun activiteiten, eerder dan voor statistische doeleinden. Ik probeer daarop in te grijpen door nieuwe software aan te bieden, want zij gebruikten nog een zelfgemaakt softwaresysteem van de federale overheid.

Een goed management is een belangrijk instrument om het welzijn van dieren te optimaliseren. Ik heb verschillende onderzoeksprojecten binnen de veehouderij laten uitvoeren, waarbij we steeds uitgaan van verspreiding van best practices en kennis, ook bij de veehouders. Voorbeelden zijn het organiseren van een studiedag en het publiceren van artikels in vaktijdschriften. Zo heb ik een opleiding voor vleeskippenhouders laten ontwikkelen, waar er naast de minimumoppervlaktenormen ook heel veel aandacht is voor het stalklimaat.

Mijn diensten hebben regelmatig overleg met de verschillende landbouworganisaties. Dat is de logica zelve. Tijdens deze overlegmomenten wordt eventuele nieuwe regelgeving besproken maar ook bijvoorbeeld inspectieresultaten en onderwerpen waarover nog meer sensibilisering nodig is. De landbouworganisaties zijn ook aanwezig in de Raad voor Dierenwelzijn. Er is dus een permanent platform voor overleg, heel specifiek voor dierenwelzijnsaspecten.

Het doel blijft om het welzijn van landbouwdieren in Vlaanderen stelselmatig te verbeteren, ongeacht de grootte van de bedrijven.

Mevrouw De Vroe heeft het woord.

Minister, ik dank u voor uw antwoord. Goed management is inderdaad in elk bedrijf belangrijk. In een bedrijf met dieren is dat uiteraard nog veel belangrijker. Er komt heel veel bij kijken: niet alleen kennis, bekwaamheid, ingesteldheid maar ook stalhygiëne en stalmanagement.

Wij waren vragende partij en zijn tevreden dat in de vorige legislatuur het aantal controles fors werd opgevoerd en dat de diensten werden geprofessionaliseerd. Ik denk dat we echt goed bezig zijn en dat we nog stappen vooruit kunnen zetten.

Ik zou ook willen vragen om dat zeker aan te houden.

U hebt verwezen naar de software waarmee u bezig bent om statistische gegevens te kunnen krijgen. Ik denk dat het belangrijk is om dit verder te professionaliseren. Ik zal dit zeer zeker verder opvolgen.

Dan kom ik tot het sensibiliseren en het geven van opleidingen. U weet dat ik altijd een voorstander ben van dialoog en overleg in alles wat we hier al hebben besproken. Ik denk dat op het vlak van sensibilisering het een heel goede zaak zou zijn als er eens wat vaker goede praktijken en goede voorbeelden in de kijker worden gezet. Ik zou in de toekomst bij het organiseren van vormingen en opleidingen willen vragen om goede praktijken meer te belichten, zodat boeren die hun bedrijf goed willen managen, daaruit kunnen leren.

Mevrouw Rombouts heeft het woord.

Ik wil me graag aansluiten bij deze vraag. U kent de studie ook, minister. Daarin komen een aantal elementen heel duidelijk naar voren die ons niet moeten choqueren, integendeel. Stalmanagement is belangrijk en in mindere mate de grootte of de organisatie van het bedrijf.

Ook het welzijn van de landbouwer komt heel sterk naar voren. Dat is ook een belangrijk element. Ik verwijs daarbij naar een eerdere vraag die ik in de commissie Landbouw heb gesteld. Uit een onderzoek naar het welzijn van onze land- en tuinbouwers is gebleken dat er elementen zijn die een negatieve impact hebben op dat welzijn en welbevinden en dat de overheid daar ook een rol in speelt. Overregulering en de snel wijzigende regelgeving brengen stress met zich mee en hebben een grote impact op het welzijn. Daarnaast weegt ook het imago dat de landbouw vaak wordt aangemeten op hen, terwijl we eigenlijk net trots mogen zijn op onze land- en tuinbouwers.

Omdat het welzijn van de land- en tuinbouwers ook belangrijk is om dat welzijn te kunnen doorgeven aan hun dieren op het bedrijf, vraag ik of u in het kader van het dierenwelzijnsbeleid ook oog wilt hebben voor de rol die de overheid in dezen heeft, zowel op het vlak van regulering als op het vlak van het imago van de land- en tuinbouw. De manier waarop wij hen benaderen heeft een heel grote impact op hun welbevinden. We kunnen dat positief stimuleren. Ik hoop dat u daar rekening mee wilt houden in uw dierenwelzijnsbeleid. Hoe staat u daartegenover?

Mevrouw Sterckx heeft het woord.

Minister Demir, bevoegd voor de omgeving, weigerde eerder deze maand om een vergunning af te leveren voor een megastal voor vleeskuikens. Een veebedrijf in Tielt wil uitbreiden van 84.000 naar 184.000 vleeskuikens. Hoe staat u tegenover het creëren van dergelijke megastallen?

Minister Weyts heeft het woord.

De suggesties inzake het uitdragen van best practices en positieve voorbeelden ondersteun ik volledig. Ook de suggesties die u doet, zal ik zeker meenemen.

Er zijn hier al geregeld vragen gesteld over vergunningen. Dierenwelzijnsnormen moeten overal gerespecteerd worden, ongeacht de grootte van een bedrijf. Ik snap dat er heel wat bezwaren kunnen zijn tegen de inplanting van een groot kippenbedrijf op basis van eventuele overlast, zoals geluids- en geuroverlast. Dat zijn allemaal aspecten die niet gerelateerd zijn aan dierenwelzijn. Ik denk ook niet dat de grote protesten van de omwonenden in eerste instantie geïnspireerd zijn door een bezorgdheid inzake dierenwelzijn. Ik vind het goed dat de behandeling van zulke dossiers daar blijft waar ze hoort te zijn. Ons kan het eigenlijk niet echt schelen hoe groot een bedrijf is, maar overal en altijd zullen onze strikte Vlaamse dierenwelzijnsnormen moeten worden gerespecteerd, in een groot of een klein bedrijf.

Mevrouw De Vroe heeft het woord.

Ik wens geen wederwoord, maar ik vind dat groot of klein niet belangrijk is wanneer men goed managet en er een goed dierenwelzijn is. Des te belangrijker echter zijn de controles. Minister, als er iets aan de hand zou zijn bij een bedrijf, zijn de gevolgen bij een groter bedrijf ook groter. Het is heel goed dat u dat benadrukt, maar we weten dat op het vlak van controles toekomstgericht de nodige inspanningen zullen worden geleverd.

De vraag om uitleg is afgehandeld.