‘Blue Deal’ tegen droogte

Uit recente satellietbeelden blijkt dat België één van de Europese landen is die het zwaarst getroffen wordt door droogte. Van alle regio’s in de OESO heeft Vlaanderen de op drie na slechtste score op vlak van waterbeschikbaarheid. Enkele maanden geleden kwam in delen van Vlaams-Brabant nog een tijdlang geen water uit de kraan, omdat het waterverbruik te hoog lag en de reserves niet snel genoeg aangevuld raakten.

De Vlaamse regering wil die problemen nu aanpakken met een ‘Blue Deal’. In eerste instantie maakt ze daar 75 miljoen euro voor vrij, al komen daar later nog extra middelen bij.

Het geld gaat naar uiteenlopende projecten. Zo wil de regering de Vlaamse natte natuur - denk aan plassen, meren, moerassen, natte graslanden en veengebieden - herstellen. Vlaanderen verloor de afgelopen 5 à 6 decennia 75 procent van die gebieden, maar natte natuur kan wel de grootste hoeveelheden water vasthouden en slaat daarnaast ook veel koolstof op. Ook het herstel van historische vloeiweidensystemen of de hermeandering van beken en rivieren kan deel uitmaken van het project.

Daarnaast maakt Vlaanderen geld vrij om grootschalige waterbuffers aan te leggen, die voor reservecapaciteit zorgen. Er wordt ook geld uitgetrokken om er in landelijk gelegen gebieden voor te zorgen dat er meer water in de grond infiltreert, zodat het grondwater wordt aangevuld, de natuur minder snel verdroogt en er meer water beschikbaar blijft voor de landbouw. Dat zal onder meer gebeuren door kleine stuwen te plaatsen in afwateringsgrachten.

De regering wil de industrie en landbouw meenemen in de oplossing. Vanaf 2022 zullen bedrijven bijvoorbeeld een waterscan of -audit moeten laten uitvoeren als ze financiële steun of vergunningen aanvragen. Voor grootverbruikers en bedrijven met een grote verharde oppervlakte worden ze sowieso verplicht tegen 2022.

Ook de lokale besturen moeten mee. Vlaanderen zal tussenkomen voor goede onthardingsingrepen van lokale besturen. Bovendien moeten gemeenten vanaf 2024 verplicht een hemelwater- en droogteplan op te stellen als ze aanspraak willen maken op watergerelateerde subsidies.

De lekkende waterleidingen zijn een andere prioriteit: tegen 2025 moet Vlaanderen de ‘Infrastructure Leak Index’ onder de 0,5 krijgen, terwijl die nu voor sommige waterbedrijven nog oploopt tot meer dan 1,5. De ingrepen mogen bovendien geen impact hebben op de waterfactuur.

Tot slot komt er een meldingsplicht voor wie water wil nemen uit onbevaarbare waterlopen. De regering wil zo een beter zicht krijgen op de hoeveelheid water die door derden wordt afgenomen.

Dit alles zal onder het toezicht van een Taskforce Droogte gebeuren, die onder leiding staat van minister Demir en waar professoren Patrick Willems (KU Leuven) en Marijke Huysmans (VUB en KU Leuven) deel van uitmaken. Daarnaast zijn ook ministers Hilde Crevits, Bart Somers en Lydia Peeters betrokken, net als de provinciegouverneurs, de VVSG, De Vlaamse Milieumaatschappij, Aquaflanders, De Vlaamse Waterweg en Aquafin