Voorlopige eerste raming
Het areaal binnen de NEPG-zone (EU-4) omvat in 2022 circa 510.938 hectare. Dit is een stijging van 3,2% in vergelijking met vorig seizoen en een stijging van 1,7% ten opzichte van het 5-jarig gemiddelde.
In Nederland bedraagt de stijging 7,7%. Afhankelijk van de uiteindelijke oogst wordt de voorlopige oogst geraamd op 20 à 21 miljoen ton. De lager ingeschatte productie is het gevolg van een lange ongewoon droge en hete zomer. De situatie verschilt per land en per regio. In Nederland werd boven de grote rivieren iets meer neerslag geregistreerd, waardoor de omstandigheden voor de teelt iets beter waren.
De Belgische en Franse telers lijken het zwaarst getroffen. In België wordt de opbrengst 20% lager ingeschat. Sommige boeren zullen hun verwachte contracten niet kunnen leveren vanwege de lage opbrengsten.
Aandachtspunten voor kwaliteit en kosten
De zomer van 2022 wordt door de telers binnen de NEPG benoemd als een moeilijk jaar met hoge kostprijzen. Niet alleen zijn de opbrengsten per hectare laag. De kosten voor energie en beregening zijn veel hoger. De hittegolven die de hele zomer hebben geheerst kunnen daarnaast ook nog de nodige gevolgen hebben voor kwaliteit en bewaring. Er zijn niet alleen meldingen van te hoge onderwatergewichten en te weinig knollengte, maar ook zorgen met betrekking tot de kiemrust. Zelfs als regen tot betere bodemsituaties en oogstomstandigheden leidt, kunnen blauwe plekken nog een probleem vormen bij het rooien.
Vroege kieming tijdens bewaring zal ook het komende bewaarseizoen moeilijker en duurder maken. Gewichtsverlies en verliezen als gevolg van kwaliteitsproblemen (onder andere door blauwe plekken) zullen waarschijnlijk hoger zijn. In tegenstelling tot seizoen 2018 - 2019, toen aardappelen uit andere delen van Europa (voornamelijk uit Polen) konden worden geïmporteerd, zullen er dit seizoen geen aardappelen van elders komen, terwijl de behoeften van verwerkers de afgelopen jaren sterk zijn toegenomen.
Invulling areaal volgend seizoen
De huidige contractprijzen voor 2022 - 2023 werden vroeg in het jaar ondertekend. Prijzen leken op dat moment acceptabel, maar na het begin van de oorlog en gedurende de afgelopen zes maanden zijn de productiekosten dramatisch gestegen.
De actuele contractprijzen dekken niet de extra kosten waarmee boeren te maken hebben gehad en die waarmee ze de komende weken en maanden nog te maken krijgen. Met een stabiele vrije markt van € 25,- per 100 kg en de termijnmarktnotering voor april 2023 die niet veel hoger ligt, maken boeren zich grote zorgen over hun rendement.
Stijgende kosten moeten gedeeld worden door de hele aardappelketen. Met veel hogere kosten (elektriciteit, diesel, kunstmest) en hogere risico's in verband met klimaatverandering en de oorlog in Oekraïne, vragen sommige telers zich af wat ze in het voorjaar van 2023 moeten planten of zaaien. Zonder garanties van kopers kunnen telers uiteindelijk besluiten om meer alternatieve gewassen te planten of te zaaien.
