Onderzoek
Stad Antwerpen nam dit voorjaar het initiatief om alle bestaande data over PFAS in Antwerpen en Zwijndrecht samen te brengen en waar nodig aan te vullen met eigen onderzoek. Zo kreeg de stad meer inzicht in de verspreiding van PFAS in de bodem en in het grondwater.
Door dit onderzoek werden de gebieden met verhoogde PFOS- en PFOA-concentraties in de toplaag van de bodem zichtbaar. Ook werd de grondwaterkwaliteit geschetst en werden, naast PFAS, ook nog andere vervuilingsparameters onderzocht. De Vlaamse Instelling voor Technologisch Onderzoek (VITO) ging ook aan de slag met de Antwerpse gegevens, en kwam in hun onderzoek tot hetzelfde resultaat.
Op basis van het onderzoek en na overleg met AZG en OVAM, keurde het college een hertekening van de no regret-zone en aanpassing van de no regret-maatregelen voor grondwater goed.
Hertekening no regret-zone
De gebieden met verhoogde PFOS-concentraties in de toplaag van de bodem situeren zich niet in een cirkel rond de 3M-site, maar in een noordoost-zuidwest georiënteerde ovaal (met uitzondering van enkele lokale vervuilingskernen waar al specifieke no regret-maatregelen van toepassing zijn). Daarom worden de no regret-maatregelen die momenteel gelden in een straal van 10 kilometer rond 3M opgeheven in de districten Merksem, Deurne, Wilrijk en Hoboken, alsook in Borgerhout extra muros en Berchem extra muros.
Het district Berendrecht-Zandvliet-Lillo viel buiten de oorspronkelijke no regret-zone (straal van 10 kilometer rond 3M), maar vertoont PFAS-waarden vergelijkbaar met die in de huidige no regret-zone. Dit district heeft bovendien een landelijk karakter (moestuinen, kippen, ander kleinvee, …) waardoor het gebied kwetsbaarder is. Daarom worden vanaf nu de no regret-maatregelen ook van kracht in het district Berendrecht-Zandvliet-Lillo.
De huidige no regret-maatregelen uitgevaardigd door AZG rond vervuilde sites zoals bepaalde brandweerkazernes en industriële sites blijven geldig. Het blijft ook steeds mogelijk om strengere maatregelen uit te vaardigen op plaatsen waar dit noodzakelijk blijkt.
Aanpassing no regret-maatregelen voor grondwater
Grondwater moet beantwoorden aan de drinkwaterkwaliteit, indien het wordt gebruikt voor directe of indirecte menselijke consumptie. Onderzoek toont aan dat de kwaliteit van het grondwater in bijna heel de stad, inclusief het district Berendrecht-Zandvliet-Lillo, niet voldoet aan de vooropgestelde normen. Het is absoluut te vermijden dat schadelijke stoffen, die worden opgelijst in de Europese drinkwaterrichtlijn, terechtkomen in de voedselketen en zo worden opgenomen door het menselijk lichaam.
Daarom neemt stad Antwerpen drie maatregelen betreffende het gebruik van grondwater:
· Het oppompen en gebruiken van grondwater in de stad wordt principieel afgeraden. Deze maatregel heeft ook betrekking op de dalende trend in de grondwaterspiegel, en de daarbij horende problematiek van verzilting en corrosie van funderingen.
· Beheerders van volkstuinen worden aangeraden om over te schakelen op de recuperatie van regenwater of desgevallend zich aan te sluiten op het drinkwaternet.
· Het gebruik van grondwater in speelzones voor kinderen wordt niet meer toegelaten.
