EU heft importtarieven op Russisch graan

"De nieuwe tarieven hebben als doel om de import van granen uit Rusland en Wit-Rusland in de EU in de praktijk te stoppen", zo lichtte minister van Financiën Vincent Van Peteghem namens het Belgische voorzitterschap toe. "De maatregelen zullen de destabilisering van de Europese graanmarkt voorkomen, een einde maken aan de Russische export van illegaal toegeëigende granen uit Oekraïne en Rusland verhinderen om de inkomsten te gebruiken voor de financiering van de oorlog tegen Oekraïne."

De lidstaten schaarden zich donderdag achter een voorstel dat de Europese Commissie in maart op tafel had gelegd. Het dagelijks bestuur van de EU stelde toen voor om, afhankelijk van de productcategorie, de importtarieven op te trekken tot 95 euro per ton of 50 procent van de totale waarde. Momenteel betalen importeurs nauwelijks of geen tarieven. De tarieven zijn niet van toepassing op de transit naar derde landen.

De totale import van graan en oliezaad uit Rusland en Wit-Rusland bedroeg vorig jaar bijna vijf miljoen ton, goed voor een waarde van zo'n 1,5 miljard euro. Dat vertegenwoordigt slechts een miniem aandeel in de Europese markt, maar de Commissie stelde wel vast dat de import aan het stijgen was sinds de Russische invasie van Oekraïne in februari 2022. Bovendien heeft Rusland als belangrijke producent voor de wereldmarkt grote voorraden.

De Europese tarieven gelden dan ook in eerste instantie als een preventieve maatregel, die moet vermijden dat Rusland met zijn stocks de Europese markt kan destabiliseren. Daarnaast wil de EU het Kremlin extra inkomsten uit de export van deze producten ontzeggen. De maatregel moet ten slotte ook een rem zetten op de handel in graan dat Rusland zich illegaal heeft toegeëigend op Oekraïens grondgebied.

Sinds de start van de oorlog in Oekraïne heeft de EU landbouwproducten en meststoffen uit Rusland steeds gevrijwaard van sancties. Zo wou ze vermijden dat de voedselbevoorrading in het gedrang zou komen in landen in Azië, het Midden-Oosten en Afrika die sterk afhankelijk zijn van Russische import. Om die reden is nu ook gekozen voor hogere tarieven, eerder dan een totale importban. Die moest bovendien unaniem goedgekeurd worden, terwijl de tarieven met een gekwalificeerde meerderheid van de lidstaten beslecht konden worden.

Dat Moskou inkomsten bleef puren uit de export van granen naar de EU, was een doorn in het oog van Kiev. Bovendien moesten de Oekraïners accepteren dat de EU vanaf volgende week beperkingen invoert op de tariefvrije import van hun landbouwproducten. Die importplafonds kwamen er onder druk van lidstaten als Polen, waar de landbouwers op de barricades waren geklommen omdat de massale invoer uit Oekraïne de prijzen op de lokale markten onder druk zette. De import van Oekraïens graan is tien keer zo omvangrijk als die van Russisch graan.