Dit kwam donderdag naar voren tijdens een discussiebijeenkomst tussen Van Dam en jonge ondernemers uit de voedingssector, die plaatsvond in een jongveestal in het Utrechtse Kamerik.
Zittend op strobalen ging Van Dam in discussie met de jongeren over hoe de volgende periode van het Europese gemeenschappelijk landbouwbeleid (GLB) eruit moet komen te zien. Onder hen waren zowel boeren als stedelingen. Aan de hand van stellingen konden zij advies geven aan Van Dam, die in Brussel gaat overleggen over de nieuwe GLB-periode.
Minder geld beschikbaar
In dat nieuwe GLB moet flink bezuinigd worden, liet Van Dam al weten. Vanwege de Brexit is er minder geld beschikbaar voor Europees beleid. Ongeveer 40 procent van de Europese uitgaven gaat naar de landbouw. De bezuinigingen gaan dus zeker ook de landbouw raken.
In de discussie werd duidelijk dat Van Dam verandering van het GLB noodzakelijk acht. Hij vindt het niet logisch dat een melkveehouder met veel grond veel subsidie krijgt, terwijl een heel duurzame tuinder met een klein areaal minder krijgt. Volgens een jonge melkveehouder is die subsidie echter noodzakelijk om een duurzame productie te garanderen. "Als er van ons meer wordt geëist dan in buurlanden, terwijl we minder subsidie krijgen, is verduurzaming een té grote uitdaging."
GLB- en voedselbeleid
Een van de stellingen luidde dat het GLB moest worden omgevormd tot GLB- en voedselbeleid, om consumenten te beïnvloeden in hun voedselkeuze en consumptiepatroon. Een jongere van Youth Food Movement schaarde zich achter deze stelling: "Als landbouw- en voedselbeleid samengaat, creëer je ook meer connectie tussen stad en platteland."
André Arfman – voorzitter van het NAJK – deelde deze opvatting niet. "Hoort binding van stad en platteland wel binnen het GLB? Dat lijkt me meer onderdeel van onderwijsbeleid", zei hij.
Europees of landelijk landbouwbeleid
Een andere stelling luidde dat er geen Europees GLB meer nodig is en dat ieder land zelf kan beslissen welke steun een boer nodig heeft. Van Dam was het hier deels mee eens: "Ik ben voor het creëren van ruimte voor verschillen tussen lidstaten. Delen van het GLB moeten Europees geregeld worden, maar geef lidstaten de ruimte om de details zelf in te vullen.”
Een boerin vreesde voor een ongelijk speelveld als in Europa geen beleid meer gemaakt wordt: „Als iedere lidstaat zelf mag beslissen hoe het budget verdeeld wordt, ontvangt een boer in onze buurlanden wellicht veel meer directe inkomenssteun dan de Nederlandse boer. Ik ben voor Europees beleid, waarin doelen worden opgesteld. Ik vind het goed als iedere lidstaat dan zelf een manier mag bepalen, waarop zij die doelen bereikt.”
'Vier aardes nodig'
Volgens de staatssecretaris staan we aan de vooravond van een mega-uitdaging. "2,5 miljard extra mensen hebben eten en energie nodig en de aarde moet dat kunnen dragen. We liggen nu niet op een consumptiepatroon dat de wereld aan kan. Dan hebben we in de toekomst vier aardes nodig. We moeten anders gaan eten en gaan innoveren. Daarvoor is Europees beleid nodig.”
LTO-voorzitter Marc Calon nam ook deel aan de discussie. Hij vroeg zich af hoe Van Dam denkt dat Europees beleid het Chinese consumptiepatroon kan beïnvloeden. Calon: "Respecteer andere culturen. Chinezen gaan gewoon kip eten. Zij vinden ons enigszins arrogant als wij zeggen dat zij hun consumptiepatroon moeten aanpassen, terwijl wij dat zelf ook nooit deden.”
Telefoon
Jorrit Kiewik – directeur van Youth Food Movement – bekijkt het anders. Volgens hem kunnen we ontwikkelingslanden best in één keer laten overstappen naar een duurzaam consumptiepatroon als wij het goede voorbeeld geven.
Hij vergeleek het met de ontwikkeling van de telefoon. „In Europa gingen we van niets naar een vaste telefoonlijn en van een vaste telefoonlijn naar een smartphone. In Afrika gaat de bevolking van niets naar een smartphone. Die benadering kunnen we ook toepassen op de voeding.”
