Landbouwers slaan waterreserve op

Zowel in de Kempen, Haspengouw als de Westhoek werden de afgelopen dagen landbouwers gesignaleerd die water uit grachten aan het oppompen waren. ‘Het peil in de grachten stond al erg laag. Als je er nu nog water uit wegtrekt, komen amfibieën en ander waterleven in gevaar,’ zegt een bezorgde Bart Goudeseune, lid van de milieuraad van Veurne, die getuige was van zo’n pompbeurt.
 
Carl Decaluwé, de gouverneur van West-Vlaanderen, heeft geen weet van ‘leegzuigen’ van waterlopen. ‘Maar dat er boeren aan het “capteren” zijn, is een feit. Veel landbouwers leggen een reserve aan voor het geval er de komende maanden weer een schaarste is en er zoals vorig jaar een captatieverbod afgekondigd wordt. Dat is niet verboden, maar het is uitstel van executie. Als we dezelfde droogte krijgen als vorig jaar, zitten we met een enorm probleem. Ik roep iedereen – burgers, landbouwers, bedrijven – op om verstandig om te springen met water.’
 
Ook de Vlaamse Milieumaatschappij kent het fenomeen, maar zegt dat het niet algemeen voorkomt: ‘In zekere zin is het beter dat de boeren nu water oppompen dan dat ze dat in de zomermaanden doen, maar uiteraard geven wij niet de boodschap dat ze maar hun gang kunnen gaan.’
 
Bij de BB vangt woordvoerster Vanessa Saenen geen signalen op dat ‘er op grote schaal opgepompt wordt’. ‘De toestand is nog niet dramatisch en het zal de komende dagen regenen.’

Bart Vanwildemeersch van de West-Vlaamse Milieufederatie (WMF) schrijft het fenomeen toe aan een verschuiving van de groenteteelt, van de streek rond Roeselare naar de Westhoek. ‘Bloemkool, spinazie en broccoli zijn teelten die veel water nodig hebben. De Westhoek is daar met zijn kleigrond niet geschikt voor. Boeren zouden beter kiezen voor meer water- en natuurvriendelijke alternatieven, zoals hennep. Maar een proefproject daarrond is een stille dood gestorven. Nochtans zijn de boeren zich bewust van de ernst van de situatie. In de Handzamevallei waren ze zelf voorstander van meer natuur, precies vanwege de watervoorraad.’
 
Ook gouverneur Decaluwé zegt de trend naar meer groenteteelt te kennen. ‘Dat is nu eenmaal de vrije teeltkeuze.’ De BB kan de trend niet bevestigen. ‘De Westhoek blijft een streek van akkerbouw’, zegt Saenen. ‘Alleen in Noord-Limburg hebben we weet van zo’n verschuiving. Daar is een beregeningsnetwerk uitgebouwd voor groentetelers, wat in die zandgrond minder evident is.’
 
Tegelijk steekt Saenen niet weg dat het droogteprobleem de Vlaamse landbouw tot maatregelen dwingt. De BB schuift een vijfsporenplan naar voren om de sector meer klimaatrobuust te maken. Daarin zit onder andere het uitwerken van betere wateropvang en -buffering in tijden van overvloed. De bond steunt ook onderzoek naar varianten van gewassen die beter bestand zijn tegen de droogte.
 
Volgens Decaluwé is het probleem in een landbouwprovincie als West-Vlaanderen nog prangender dan elders. ‘We moeten dringend greep krijgen op wat er in- en uitstroomt. Bij grote regenval mag het water niet meer zomaar naar zee vloeien. We werken daarom aan een groot bufferproject, de Outlandpolder, 10.000 hectare tussen Bredene en Zeebrugge. Dat zal alleen lukken als we landbouw en natuur verzoenen.’