Een aantal grote industrieën is de laatste dagen actief bezig met het terugdraaien van hun vaste inkoopposities bij telers. Telers worden gevraagd om al getekende contracten te ontbinden waarbij het pootgoed wordt terug genomen. In enkele gevallen krijgen telers zelfs een extra premie om niet te telen en het contract te ontbinden.
Het is overduidelijk dat verwerkers te weinig kansen zien om hun verwerkte producten in de komende maanden te verkopen. Daarmee wordt de inkooppositie aan grondstof te groot en te riskant. Onzekerheid over herstel van de afzet naar de consumentenmarkt is de basis. Niemand wil risico`s nemen en niemand weet wanneer de impact van het coronavirus op de consumptie van verwerkte aardappelproducten over zal zijn. De industrie gaat ogenschijnlijk uit van een langzaam herstelproces. Daarnaast is er ook de gedachte dat als het herstel sneller komt dan verwacht, er altijd aardappelen op de dagmarkt bijgekocht kunnen worden.
Marktevolutie
De noteringen gaan inmiddels naar 1 tot 2 cent per kg, dat is de prijs voor verwerking in voer en vergisters. Naar verwachting gaat een aantal afnemers stoppen met het afroepen van aardappelen voor frietverwerking. Er zullen dus een heleboel aardappelen onverwerkt achterblijven.
Nederland: zoals eerder gemeld, zijn de telers- en branche-organisaties (BO Akkerbouw en POC) bezig om een opkoopregeling te bespreken met het Ministerie van Landbouw. De laatste dagen is hierover ook gecommuniceerd in de media. Er is echter op dit moment nog géén regeling. Het voorstel is door alle ketenpartners neergelegd bij minister Schouten. Een mooie samenwerking tussen telers, handel en verwerking. Op korte termijn wordt een uitspraak verwacht of en hoe een dergelijke regeling eruit komt te zien. Daarin zit zowel een financieel aspect alsook een oplossing waar de aardappelen heen moeten.
Teelt 2020
Nedato:
"Iedere teler krijgt een gelijke kans. Er kunnen niet méér tonnen op vaste prijs gezet worden dan de keuzes van het laatste jaar of jaren. Trouwe leden gaan voor. Er is – gezien de grote veranderingen in de markt situatie - géén ruimte voor nieuwe telers met behoefte aan vaste prijzen. Voor wat betreft de spelregels hebben we een duidelijke aanscherping ten opzichte van de vorige brief d.d. 27 maart.
• We hebben in de vorige brief gemeld dat we achteraf een korting toe kunnen gaan passen op de gekozen volumes vaste prijzen. Iedereen levert naar rato een deel van de vaste tonnen in.
Gezien de actuele ontwikkelingen willen wij hier heel duidelijk aangeven dat het heel aannemelijk is dat dit een grote korting zal worden, en wellicht een halvering, of in het slechtste geval beduidend meer dan een halvering van de vastgelegde tonnen. Wij willen dit risico vandaag aan u melden zodat u weloverwogen een keuze kan maken over uw plannen voor 2020. Het volume wat eventueel naar beneden aangepast wordt komt in pool zonder voorverkoop.
• Er komen vragen over uitbreiding met Top & Bodempool. Onder volume vaste prijzen wordt ook het volume in de Top & Bodempool verstaan. Ook dit is een zekerheid met een bodemprijs die we niet kunnen garanderen.
• Voor telers die besluiten niet meer te telen en besteld pootgoed terug willen geven kunnen we aangeven dat we met grote inzet gaan proberen om pootgoed te laten crediteren door pootgoedhandelshuizen. We weten op dit moment nog niet of dat gaat lukken. Als dit geheel of gedeeltelijk lukt, zullen we besteld pootgoed ook aan telers crediteren. Als dit niet lukt, blijft de factuur staan."
Aardappelen oogst 2019
Nedato:
"Er zijn nog veel onduidelijkheden over het afwerken van de oogst 2019. Een al dan niet aantrekkelijke opkoopregeling kan een groot effect hebben. De aardappelen zullen waarschijnlijk niet allemaal snel op een alternatieve bestemming komen. De kwaliteit zal in een aantal gevallen achteruit gaan. Hoe uitbetalen is nog niet geweten. Wat we wel willen is de uitbetaling naar kwaliteit overeind houden. We starten deze week met het bepalen en vastleggen van de kwaliteit van de AVI partijen die tot eind maart geleverd hadden moeten zijn. Over een maand stellen we de kwaliteit vast van de april partijen enzovoort, tot we ook de juni partijen hebben beoordeeld. De volledige kwaliteit zal worden vastgesteld en een basis zijn voor uitbetaling.
Ontwikkelingen tafel- en exportmarkt
In tegenstelling tot de AVI, loopt de afzet van tafelaardappelen gewoon door. Exportprijzen staan wel wat onder druk omdat er nu van alle kanten AVI aardappelen aangeboden wordt voor heel lage prijzen. We kunnen op dit moment de speciaal geteelde tafelaardappelen met alle mogelijke certificaten erbij nog steeds aan goede prijzen afzetten in de retail. Hopen dat dit zo blijft en het aanbod van AVI aardappelen ook hier geen impact gaat krijgen.
De tafelteelt 2020 is vrijwel ondergebracht. We hebben hier alleen een vrije tafelpool en géén discussies over prijsvormingssytemen. De normale afzetkanalen voor tafelaardappelen lijken er voor komend seizoen ook gewoon te zijn."
België - Europese Commissie
Zoals we in onze vorige berichtgeving meldden, is de situatie in België gelijklopend.
Op 25 maart jl, meldde minister Crevits:
"België heeft aangedrongen om snel in een algemene financiële vergoeding te voorzien voor land- en tuinbouwproducten die niet op tijd worden verkocht, opgehaald of verwerkt ten gevolge van de crisis. In het bijzonder voor de sierteelt, aardappelen, bepaalde groenten en zuivel mag er niet getalmd worden.
Met betrekking tot de praktische uitvoering van het gemeenschappelijk landbouwbeleid roept België de Europese Commissie op om tijdens de crisisperiode flexibel te zijn, ook met betrekking tot staatssteun is meer flexibiliteit nodig."
Eerder meldden we onze visie voor wat betreft aardappelen oogst 2019 en aanplant 2020.
In aansluiting op bovenstaande dringen we bij onze Europese politieke strijders erop aan hier absolute prioriteit aan te geven bij de beslissingen omtrent vergoedingen Corona-crisis.
Onze telers mogen in dit huidige kader niet in de kou gelaten worden, temeer de verliezen van voorgaande droge teeltjaren nog altijd heel zwaar doorwegen in hun financiële nota.
Sofie Scherpereel -Landbouwexpert
