Opzeggen van de Conventie van Londen en de gevolgen voor de visserijsector

De voorzitter

De heer Caron heeft het woord.

Minister, de Britse regering kondigde recent, naar de geest van de brexit, aan dat ze uit de Conventie van Londen over visserij stapt. Dat betekent meteen de start van een twee jaar durende opzegperiode. In principe kon mijn vraag dus ook na het reces worden geagendeerd, want het zal nog een tijdje meegaan.

Het akkoord van 1964, dat dateert van vóór de toetreding van het Verenigd Koninkrijk tot de EU, laat vissers uit het Verenigd Koninkrijk, Frankrijk, België, Duitsland, Ierland en Nederland toe te vissen in de zone tussen 6 en 12 nautische mijl voor elkaars kusten. Het akkoord gaat verder dan de Europese regels, waarbij dit pas mogelijk is vanaf 12 nautische mijl.

Door het akkoord op te zeggen, kunnen vissers uit de vijf andere landen binnen twee jaar niet meer vissen in die zone voor de Britse kust. Anderzijds verliezen de Britse vissers dat recht voor de kust van de vijf andere landen. Maar naar mijn mening wordt er meer gevist voor die Britse wateren, zeker aan de westkant van het Verenigd Koninkrijk, dan voor een aantal wateren in het kanaal.

De plannen van de Britse regering om het visserijverdrag op te zeggen, komen niet als een verrassing, dat weten we, maar dat maakt de impact er niet minder om. De directeur van de Rederscentrale stelt dat de helft van de omzet van de Belgische visserij op het spel staat. Dat is niet weinig. Vooral voor de vangst van tong – van oudsher een van onze paradepaardjes – zijn onze vissers sterk afhankelijk van die zone tussen de 6 tot 12 mijl. Volgens de Britse regering vingen Franse, Belgische, Duitse, Ierse en Nederlandse vissers in 2015 zowat 10.000 ton vis binnen die 12 zeemijl.

Sinds de uitslag van het brexit-referendum heeft de visserijsector over de landsgrenzen heen de handen in elkaar geslagen om het belang van de visserij duidelijk te maken aan de brexit-onderhandelaars. De alliantie telt nu al acht leden, en met Portugal heeft er zich recent een negende land aangediend.

In een reactie aan onder meer Reuters heeft de Europese Commissie laten weten dat het nota neemt van de Britse beslissing, maar daar heeft onze visserijsector uiteraard weinig aan.

Minister, hoe reageert u op de beslissing van het Verenigd Koninkrijk om uit de Conventie van Londen te stappen? Acht u de beslissing definitief?

Hoe schat u de impact ervan in op onze visserijsector?

Zal Vlaanderen een voortrekkersrol spelen om van visserij een belangrijk item te maken bij die brexit-onderhandelingen?

Welke rol speelt de Vlaamse Regering binnen de internationale alliantie in de visserijsector? Of welke rol zal ze spelen? Hoe verhoudt die alliantie zich tot het globale Europese beleid?

– Jos De Meyer treedt als voorzitter op.

Minister Schauvliege heeft het woord.

Collega, we hadden dat jammer genoeg zien aankomen. Voor ons is het dus geen verrassing, omdat er al signalen in die richting waren. Het is algemeen geweten dat de Britse visserijsector sterk anti-Europa heeft gestemd in de hoop dat ze daarmee hun vangstrechten in de Britse wateren zouden kunnen terugwinnen. Dat was voor hen de reden om te stemmen voor de brexit.

Deze vangstrechten werden op basis van historische activiteiten door vissersvaartuigen uit andere lidstaten verkregen, maar het Verenigd Koninkrijk wenst dat nu ongedaan te maken. Zonder de resultaten van de brexit-onderhandelingen af te wachten, nemen ze over twee jaar hun 12 mijlszone terug voor hun eigen vissers. Het VK heeft de Belgische ambassade te Londen een officiële notificatie gestuurd op maandag 3 juli. Er gaat nu een opzegperiode in van twee jaar waardoor er nu nog niets verandert voor onze vissers. En uiteraard maakt dit ook nog steeds deel uit van de brexit-onderhandelingen.

Zelf heb ik in de raadswerkgroep voor de brexitonderhandelingen laten meegeven dat deze beslissing grote gevolgen heeft voor onze vissers en dat we de precieze impact hiervan goed moeten bekijken op Europees niveau.

Mijn diensten overleggen nu met het directoraat-generaal MARE om de precieze impact op onze visserij duidelijk te stellen. Het klein vlootsegment is voor een belangrijk deel van hun vangsten afhankelijk van deze 6 tot 12 mijlszone; het groot vlootsegment niet.

Er is dus groot belang wat betreft de Britse wateren, zowel binnen de 12 mijlszone als binnen de 200 mijlszone. De brexitonderhandelingen zijn van cruciaal belang voor onze visserij. Zowel de medewerkers van het departement als de sector volgen alles van nabij op, wijzelf ook. Ik heb dan ook niet geaarzeld om een extra financiële steun te verlenen aan het productie- en marketingplan van de producentenorganisatie Rederscentrale om ook hierin de komende jaren extra tijd te kunnen investeren.

Ik meen dat het initiatief van de Europese visserijsector door de oprichting van de European Fisheries Alliance een goede keuze is waar ik volledig achter sta. Die European Fisheries Alliance neemt een belangrijke rol op bij de sensibilisering van de Europese overheden die direct betrokken zijn bij de onderhandelingen.

Samen met de sector verzamelen we ook gegevens over de activiteiten in de Britse wateren en maken we de impact concreet, zowel naar vangstmogelijkheid als naar financiële impact. Dergelijke gegevens en studies voeden het debat en geven de gemandateerde onderhandelaars de nodige achtergrond om een heel goed beeld te hebben over de mogelijke impact zodat visserij geen pasmunt wordt bij de globale Europese onderhandelingen.

Wij onderhouden nauwe contacten met de vertegenwoordigers van de Vlaamse visserijsector en met de Vlaamse en Europese onderhandelaars om dit dossier warm te houden en blijvend onder de aandacht te krijgen.

De heer Caron heeft het woord.

Minister, ik dank u voor uw antwoord. Het is een goed antwoord, waarbij ik mij helemaal kan aansluiten. Laat dat duidelijk zijn.

Het is voor ons een heel cruciaal dossier, omdat een heel belangrijk deel van onze visserijactiviteiten zich in de huidige Britse wateren afspeelt en het dus zeer bedreigend is, des te meer omdat wij in het Europees kader een superkleine vloot hebben. Men kan dan evengoed de schouders ophalen en zeggen: ‘Och ja, waarom zouden wij ons inspannen voor die kleine vloot uit Vlaanderen, uit België?’

We zijn dus met een kleinere vloot zeer afhankelijk van grotere machines. Ik kan u dus alleen maar ondersteunen en aanmoedigen om daarin zeker een sterke positie in te nemen.

Ik wil graag nog één element toevoegen. We hebben in deze commissie al vaak discussie gevoerd over de quota. Maar deze opzegging van dat akkoord van Londen kan ook een heel grote druk zetten op die visquota. Want als die verdwijnen in die gebieden, zullen die moeten verschuiven voor sommige delen van de vloten. En daardoor kun je ook weer een grote druk op de visserijbestanden zelf krijgen, niet alleen op wat de vissers binnenhalen, maar op de leefbaarheid van die diverse vissoorten in de wateren waarin er wordt gevist. Al die dingen verschuiven. Ik zou ook die bekommernis willen meegeven, zodat men zeer attent is en dat ook die Britten kunnen inzien dat het hier niet alleen een economisch verhaal betreft, maar ook een verhaal van balansen tussen natuur en het vissen zelf, de consumptie en het gebruik van vis voor voeding en andere doeleinden. Daarin moet er zeker voorzichtigheid worden gebracht.

Ik roep de vissector er zelf ook toe op om de krachten goed te bundelen. Rekening houdend met de bedreiging die de brexit levert, zou ik ervoor willen pleiten om, samen met de reders, een langetermijnvisie voor onze Vlaamse vloot uit te bouwen in verband met onze visveiling. Wat is de toekomst op lange termijn? Ik praat niet over drie of vier jaar, maar over tien jaar of langer. Wat is de toekomst van onze Vlaamse visserij? Want ik vrees dat, met al die incidenten die er zijn, die toekomst er met kortetermijnreacties alleen niet rooskleurig uitziet. Ik hoop dat het anders zal zijn. Ik dank u.

Mevrouw Vermeulen heeft het woord.

Minister, het was inderdaad geen verrassing dat het eraan kwam. Ik was enkel een beetje verrast door de snelheid waarmee ze het hadden aangekondigd.

In het magazine van de rederscentrale staat er al een jaar: ‘Dit kan ervan komen, dit kan ervan komen.’ Maar dat die beslissing van de Britten er zo snel zou komen … Ze zijn wat in snelheid gepakt, denk ik.

Minister, volgens mij is het zeer goed dat onze kleine vloot zich bij die alliantie heeft aangesloten om sterkte te tonen en om misschien een gezamenlijk doel te bereiken. Ik ben ook tevreden dat u steunt betuigt aan de alliantie en aan onze kleine vloot.

Het lijkt me moeilijk de impact te voorspellen. U hebt gevraagd de impact te voorspellen, maar dit maakt slechts een zeer klein deel uit van het Europees visserijbeleid. Ik hoop dat het in de toekomst niet nodig zal zijn de impact te voorspellen.

Minister, ik wil dit dossier een beetje opentrekken. Dit pas natuurlijk in de geest van de brexit. De minister-president heeft meermaals gewezen op de grote betekenis en de gevolgen voor Vlaanderen. Gisteren, tijdens de 11 juliviering, heeft de voorzitter van het Vlaams Parlement nog voor een sterke betrokkenheid gepleit. Vlaanderen moet het voortouw nemen in de gesprekken over de brexit. Als het om de visserij gaat, is dit uiteraard veel belangrijker voor Vlaanderen dan voor Wallonië. De brexit heeft echter ernstige gevolgen voor heel de landbouw. Mogen we ervan uitgaan dat u, als Vlaams minister van Landbouw, een belangrijke rol is toebedeeld in het verder overleg over deze dossiers?

Minister Schauvliege heeft het woord.

Ik zal misschien met dat laatste punt beginnen. Het klopt dat we hier heel nauw bij betrokken zijn. Gezien het bijzonder effect op de landbouw en de visserij, volgen we dit van zeer nabij op.

Mijnheer Caron, de toekomst van onze visserij op lange termijn bevat enorme uitdagingen. Dat is de reden waarom we met alle stakeholders inzetten op een actieplan voor duurzame visserij in Vlaanderen. We weten dat een aantal randvoorwaarden niet zo evident zijn en dat de sector niet zo groot is. Aangezien we voor grote uitdagingen staan, hebben we een langetermijnplan. We werken echter ook op korte termijn, wat een aantal acties met zich meebrengt.

Mevrouw Vermeulen, wat de snelheid betreft, is de communicatie zeer snel gekomen. Ik denk dat we dit onderscheid moeten maken. Het gaat altijd om een periode van twee jaar. We hadden dit verwacht, en dat blijft ook zo. De Britse regering heeft de zaken in haar grote communicatie voorgesteld alsof dit van vandaag op morgen zal gebeuren. Ze pakken de communicatie met de voeten vooruit aan. Ik begrijp helemaal dat dit iedereen op het terrein natuurlijk zenuwachtig maakt. Voor hen is het een manier om te tonen dat het menens is met de brexit en dat ze er alles aan zullen doen om hun eigenheid te bewaken. De communicatie is vooral politiek, maar dit maakt het natuurlijk niet gemakkelijker om de onderhandelingen verder te voeren. Iedereen zet de hakken in het zand. Ik ben het met u eens dat op een verrassende manier is gecommuniceerd.

De heer Caron heeft het woord.

Minister, ik dank u voor uw bijkomende antwoord. Het is vreemd hoe de Britten dit doen. De uitspraken van Boris Johnson gisteren, dat was pas echt met de voeten vooruit: ‘Als de EU denkt dat ze kan besparen of het geld kan terugkrijgen, kan ze hiernaar fluiten.’ Dat is terminologie die wij, bij wijze van spreken, in het beste geval gebruiken als er ruzie in het wijkcomité is. Dat gebeurt niet op het diplomatiek niveau.

Ik hoop uit de grond van mijn hart dat het akkoord over de brexit, onder meer door de tijdsduur, tot enige wijsheid kan leiden. Economisch isolationisme is noch voor het Verenigd Koninkrijk, noch voor Europa en al zeker niet voor Vlaanderen interessant. Er zijn zo veel historische interacties dat het een doodzonde zou zijn elkaar plots te verarmen of – tussen aanhalingstekens – de duvel aan te doen. Die commentaren doen niet ter zake. Deze kleine dossiers zijn schadelijk. Op korte termijn denken de Britten hiermee winst te boeken. Op lange termijn zullen we misschien met zijn allen verliezen.

De vraag om uitleg is afgehandeld.