Verantwoord gebruik van antibiotica bij dieren

– Wegens de coronamaatregelen werd deze vraag om uitleg via videoconferentie behandeld.

Mevrouw Talpe heeft het woord.

Minister, na het eerste convenant 2016-2020 is er nu het nieuwe convenant voor de toekomst, overeengekomen tussen de federale overheid, het Kenniscentrum inzake antibioticagebruik en -resistentie bij dieren (Antimicrobial Consumption and Resistance in Animals (AMCRA)) en 21 verschillende partners, waaronder landbouworganisaties en dierenartsenverenigingen.

In het eerste convenant werden al ambitieuze doelstellingen vooropgesteld. Die werden goed bereikt. Algemeen hebben we een daling van alle antibiotica met een goede 40 procent. Voor de meest kritische en gemedicineerde dierenvoerders was dat zelfs meer dan 70 procent. Dat plan is dus heel goed geslaagd, en ik ben blij dat er een nieuw convenant is met een aantal heel concrete reductiedoelstellingen: een maximaal totaal gebruik van 60 milligram; het gebruik van colistine verminderen tot maximaal 1 milligram; het gebruik van gemedicineerd voeder verminderen met 75 procent tegen eind 2024; komen tot minder dan 1 procent zware gebruikers. Er zijn ook algemene, niet-becijferde doelstellingen, meer specifiek richting gezelschapsdieren, want ook daar willen we het antibioticagebruik verminderen. We hebben ook het actieplan tegen antimicrobiële resistentie (AMR). Dat plan moet nu worden gevalideerd.

Eind 2019 stelde ik hier de vraag welke rol Vlaanderen hierin zou spelen. Uiteraard is het dierengezondheidsbeleid federale materie, maar wij hebben vanuit Vlaanderen wat betreft het sensibiliseren en bewustmaken en wat betreft de reductie van het antibioticagebruik toch een belangrijke rol te spelen. Dat zit bij het Departement Landbouw en Visserij goed ingebakken. Ook het Vlaams Centrum voor Agro- en Visserijmarketing (VLAM) kan een actieve rol spelen om dat actief te promoten.

Minister, werd er naar aanleiding van het tweede convenant een evaluatie gemaakt van het ondersteunend beleid dat Vlaanderen voerde voor het welslagen van het Visie 2020-plan en het eerste convenant?

Zal er ook een ondersteunende rol worden gespeeld bij de realisatie van het nieuwe AMCRA 2024-plan?

Ik verwijs ook even naar de resolutie die tijdens de vorige legislatuur werd goedgekeurd betreffende het antibioticagebruik bij nutsdieren. Zult u voor deze tweede convenant het flankerende Vlaamse beleid enten op de zes bepalingen die in deze resolutie waren opgenomen?

Minister Crevits heeft het woord.

Als antwoord op uw eerste vraag kan ik heel kort zijn. Er werd tot op vandaag nog geen allesomvattende evaluatie gemaakt naar aanleiding van het tweede convenant. Maar de positieve resultaten van de voorbije jaren, waar u in uw tussenkomst zelf naar verwees, duiden er wel op dat de enorme inspanningen van het Vlaamse beleid zeker kunnen bijdragen aan het verantwoord gebruik van antibiotica bij dieren.

Wat het AMCRA 2024-plan betreft: we weten dat het antibioticabeleid in de eerste plaats een bevoegdheid van de federale overheid is. Het tweede convenant 2021-2024 over het verantwoord gebruik van antibiotica bij dieren is opgesteld tussen de federale overheid, AMCRA en de vertegenwoordigers van de gebruikers van antibiotica. De Vlaamse overheid zal sowieso een ondersteunend beleid blijven voeren in de realisatie van de reductiedoelstellingen, net zoals we dat de voorbije jaren gedaan hebben. We zijn betrokken bij het Belgische nationaal actieplan ‘One Health AMR’, waarin de doestellingen en geplande acties van het tweede convenant ook mee zijn opgenomen.

Er zal dus vanuit Vlaanderen, door ons departement blijvend ingezet worden op de sensibilisering van onze boeren. We werken daarvoor samen met AMCRA, de federale overheid en de sectororganisaties en dierenartsen om iedereen te sensibiliseren over de gevaren van microbiële resistentie en over het belang van een verantwoord antibiotica- en geneesmiddelgebruik. Net zoals de voorgaande jaren zullen er ook in de toekomst hiervoor studiedagen georganiseerd worden.

Daarnaast worden in het kader van de jaarlijkse oproep voor steun aan demonstratieprojecten duurzame landbouw regelmatig oproepen voorzien rond thema’s die betrekking hebben op antibioticareductie. Zo werd er vorig jaar een oproep gelanceerd rond het thema preventieve gezondheidszorg met het oog op antibioticareductie. Deze oproep resulteerde in een goedgekeurd project voor de vleeskuikensector ‘Met een optimale vaccinatie naar een lager antibioticagebruik bij vleeskuikens’. Dat project is deze maand van start gegaan en zal een looptijd kennen van twee jaar.

Collega, de weg is evenwel nog lang en vraagt inspanningen van alle actoren, zowel op korte als op lange termijn. Ik kan u verzekeren dat de inspanningen die er geleverd zijn de afgelopen jaren met betrekking tot een ondersteunend Vlaams beleid verdergezet zullen worden.

De derde vraag: tijdens mijn antwoord op uw vraag om uitleg in de commissievergadering van 18 december 2019 heb ik toegelicht welk gevolg er op dat moment al was gegeven aan de zes punten uit de resolutie. Wij zullen dus de komende jaren verder gevolg geven aan de resolutie om zo absoluut een verdere vermindering van het antibioticagebruik te realiseren.

Mevrouw Talpe heeft het woord.

Minister, uiteraard wil ik u bedanken. Ik had ook niet anders verwacht dat we die ondersteunende rol, zoals ook met het eerste convenant, nu verderzetten met het tweede convenant. Uit onze hoorzittingen in de vorige legislatuur is toch duidelijk gebleken dat het antibioticagebruik sterk omlaag moet, zowel in het belang van dier als van mens. Het preventieve luik is inderdaad een federale materie, maar ik ben blij dat u daar ook het roer stevig vasthoudt om een flankerend beleid te voorzien, waarin ongetwijfeld ook een cruciale rol is weggelegd voor de bedrijfsdierenarts.

Ik wil het nog kort even hebben over de promotie, want ook de promotie van ons vlees als veilig en antibioticavrij is iets waar we verder op kunnen inzetten. We zien dat men er in Nederland al heel sterk mee bezig is. Daar doet men dat eigenlijk al jaren. Dan is mijn vraag of we daar ook verder op zullen inzetten in het tweede plan. VLAM kan daar ook een belangrijke rol spelen om te wijzen op kwalitatief, hoogstaand en veilig voedsel. Misschien kunnen we even telefoneren naar Nederland voor een bilateraal overleg om te kijken hoe men daar die promotie aanpakt.

Het is geen discussie dat er verder gewerkt moet worden aan de antibioticareductie; de hele sector staat er ook volmondig achter om dit met maatregelen en alle mogelijke middelen te doen. Maar het valt mij op dat er een recente studie verschenen is, waar natuurlijk wat minder aandacht aan gegeven is, die aangeeft dat de impact van de veehouderij op de antibioticaresistentie eigenlijk niet zo groot is. Er zou slechts een impact van antibioticagebruik in de veehouderij zijn van 1 tot 5 procent ten aanzien van de problematiek van de resistentie. Het is zeker geen pleidooi om het antibioticagebruik te promoten. Het moet zo veel mogelijk verminderd worden, maar de waarheid heeft natuurlijk ook zijn rechten. Als een dergelijke studie verschijnt, dan mag dat hier toch ook even gezegd worden, dat de impact van het antibioticagebruik misschien in het verleden wel wat overschat geweest is. Maar nogmaals, we staan allemaal binnen de sector als één man achter de reductieplannen in verband met antibioticagebruik.

Minister Crevits heeft het woord.

Collega’s, sowieso zullen we met VLAM bekijken of hier meer kan worden op ingezet via de bestaande lastenboeken, zoals Belbeef.

Professor De Wulf heeft inderdaad verwezen naar de resistentie tijdens een openbaar debat, maar dat ontslaat ons niet van de ambitie om die reductie verder te zetten. We zitten op een goed schema; samen met de sector kunnen we dat alleen maar verbeteren. Ik denk dat iedereen dat waardeert.

De vraag om uitleg is afgehandeld.